Mỗi khi có dịp vào một cửa hàng mỹ phẩm handmade, tôi lại say sưa ngắm nghía và mua rất nhiều bánh xà phòng đẹp như miếng thạch đông sương nhiều màu, những viên tẩy tế bào chết tựa kẹo dẻo bọc đưòng, màu đỏ dâu, xanh bạc hà, cam cà rốt… Ở nhà tôi, chúng được trưng ngay ngắn trong những lọ thủy tinh lớn đặt riêng trên một kệ gỗ thông, trông chẳng khác nào một quầy bánh kẹo mi-ni. Tôi cũng sắm sẵn một lô túi giấy eco-friendly để gói tặng mẹ hay chị những bánh, những viên mỹ phẩm handmade xinh đẹp đó.
Mấy năm gần đây, trào lưu sử dụng mỹ phẩm tự làm bằng tay thu hút hàng triệu người. Tuy nhiên, trên thực tế, chúng đã có từ thời con người biết điểm tô cho nhan sắc.
Tinh túy từ vẻ đẹp cung đình Á Đông
Tại phương Đông, những mỹ phẩm thiên nhiên tự chế là bạn đồng hành ngàn đời cho vẻ đẹp đằm thắm, mặn mà thục nữ. Ở Việt Nam, có một loại mỹ phẩm vẫn tồn tại cho đến ngày nay, hoàn toàn làm bằng tay, an toàn và càng dùng càng đẹp mà mỗi khi nhắc đến, hình ảnh về những nét xuân e ấp, đài các trong cung đình xứ Huế lại hiện về. Đó chính là phấn nụ.
Những viên phấn phủ, phấn hồng hay dưỡng da đều được đúc thành hình dạng thon thon như nụ hoa. Phấn nụ là mỹ phẩm dành cho các cung phi tôn quý của triều Nguyễn, làm từ nước mưa chưng cất, cao lanh và mười loại thảo dược khác nhau.
Bà Trần Thị Phương, cháu ngoại của người cung nữ triều Nguyễn năm xưa là người duy nhất còn nắm giữ được công thức bí truyền này và tiếp tục truyền lại cho đời sau. Dù đang sinh sống tại TP. HCM, mỗi năm bà Phương lại về Huế vài tháng để làm
phấn nụ. Phấn nụ không chỉ dành cho trang điểm mà còn có loại chống lão hóa, trị mụn, tàn nhang…
Bà Phương đang làm phấn nụ
Bí quyết tự chế mỹ phẩm của phương Tây
Trong khi phương Đông phần lớn thích dùng thảo dược thì mỹ phẩm của người Ai Cập cổ đại chủ yếu từ khoáng chất. Phấn kohl để kẻ những đường viền sắc nét theo kiểu nữ hoàng Cleopatra được làm từ galena, một loại quặng chì có màu xám đen khai thác ở vùng thượng Ai Cập và bờ biển Đỏ. Chì carbonate có kết cấu như thủy tinh, quặng đồng màu xanh lá có tên malachite và đất sét đỏ cũng là những thành phần thường xuất hiện.
Họ còn dùng mỡ ngỗng để làm chất kết dính cho những loại bột mỹ phẩm như phấn hồng và dùng hạnh nhân nướng, nghiền nát, trộn với các khoáng chất tạo ra màu mắt và lông mày. Những loại bột màu vàng và xanh biển đánh quanh mắt chính là kết quả từ quá trình nung nóng loại quặng chì gelena. Điều thú vị là kỹ thuật này vẫn còn được các phòng điều chế mỹ phẩm từ khoáng chất ngày nay dùng để tạo ra bột phấn màu xanh ultramarine từ đất sét kaolin.
Đến thời kỳ văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại, người ta quan niệm về cái đẹp của người phụ nữ là da mặt trắng, môi đỏ, lông mày và mi đen. Một khuôn mặt trắng trẻo chính là hiện thân cho vẻ đẹp quý phái, thượng lưu, nhàn nhã. Chính vì vậy, mỹ phẩm làm trắng da được ưa chuộng vô cùng. Đó là sản phẩm làm từ đá phấn hoặc chì trắng độc hại. Mồ hôi và chất bẩn trên lông cừu, mỡ gấu lại đóng vai trò như những chất kết dính các loại bột màu. Bồ hóng cũng được trộn với mỡ gấu hoặc mỡ các động vật khác để la m tha nh eyeliner đen. Để trang điểm thêm cho mắt, phụ nữ Hy Lạp – La Mã đánh thêm phấn mắt làm từ bột nghệ tây có màu vàng cam. Và cuối cùng, để có làn môi đỏ thắm, họ dùng sản phẩm từ cặn rượu hoặc đất son.
Những mỹ phẩm handmade ngày nay
Trong số các công thức kể trên, có lẽ phấn nụ là dòng mỹ phẩm tự chế cổ xưa duy nhất còn hoàn thiện đến ngày nay. Nếu Việt Nam có phấn nụ bà Phương thì thế giới có Lush hay Bohemia. Không chỉ bán sản phẩm điều chế từ sáp ong, bơ ca cao, dầu olive…, các nhãn hiệu còn chia sẻ bí quyết để bạn có thể tự làm những bánh xà phòng, nước tẩy trang, nước hoa khô… tại nhà.
Ưu điểm của mỹ phẩm handmade là bạn có thể điều chỉnh màu sắc, hương thơm và thành phần theo ý thích. Nếu có thời gian, hãy thử làm cho mình vài bánh xà phòng hay viên tẩy da chết, biết đâu bạn sẽ tìm ra một thú vui mới cho mình.
Địa chỉ cho bạn:
– Bạn có thể mua phấn nụ tại nhà bà Phương, 400/12 Lê Văn Sỹ, P. 14, Q. 3, TP. HCM.
– Mua nguyên liệu và tham khảo các công thức làm mỹ phẩm handmade thú vị tại: www.makeyourcosmetics.com hoặc www.nguyenlieumypham.com.
– Tham gia tự làm mỹ phẩm và nước hoa tại workshop NauNau DIY Studio: 28 Thái Văn Lung, Q.1, TP.HCM. Hotline: 0938946681
Bài: Trinh Pak – Ảnh: Tangtang – Chỉ đạo nghệ thuật: Angie N. – Người Mẫu: Khánh Ngọc – Trang điểm: Việt Vũ – Stylist : Balletomane – Áo Dài: Lê Thanh Phương
