Để thưởng rượu ngon, loại rượu phải đi kèm dáng ly phù hợp. Sau đây là các loại ly uống rượu cơ bản nhất.
Rượu vang, rượu sủi bọt, cocktail hay rượu mạnh đều thích hợp với từng kiểu ly riêng biệt. Ngoài tính thẩm mỹ hay văn hóa, câu chuyện giữa hình dáng ly và loại rượu còn là cuộc song hành đậm phong cách sống. Một thiết kế ly phù hợp sẽ tôn vinh hương vị, sắc màu và cả phẩm chất của từng loại rượu.
Thế nào là thưởng thức rượu đúng cách? Có bao nhiêu loại rượu và ly uống rượu? Cùng Harper’s Bazaar khám phá môn nghệ thuật thưởng rượu. Mời bạn bắt đầu bằng việc phân biệt các loại ly uống rượu cơ bản.
1. Rượu vang đỏ (red wine) ưu tiên các loại ly uống rượu miệng rộng
Rượu vang đỏ (rượu nho đỏ) là loại rượu vang rất hợp với món ăn Á nói chung và món Việt nói riêng. Người ta sản xuất vang đỏ bằng cách nghiền nát quả nho đỏ thành nước ép rồi đem ủ. Phổ biến là rượu vang làm từ các loại nho như Burgundy, Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Malbec, Merlot, Pinot Noir, Shiraz…
Rượu vang đỏ được khuyên uống ở nhiệt độ từ 15 – 20ºC. Đối với nước ngoài, đây là nhiệt độ phòng. Với Việt Nam thì bạn có thể đặt chai vang đỏ vào tủ lạnh hoặc xô đá trong thời gian ngắn để hỗ trợ.
Để uống rượu vang đỏ, chúng ta thường dùng các loại ly to hơn ly dùng để uống vang trắng. Bầu ly ngắn và tròn. Lý do vì vang đỏ nồng nàn hơn vang trắng. Ly có miệng lớn giúp rượu tiếp xúc với không khí nhiều, hơi cồn nằm ở dưới để hương thơm bốc lên trên mạnh mẽ hơn. Như vậy, rượu vang đỏ vẫn tiếp tục được thở (aerate) trong quá trình uống, giúp hương vị thêm đậm đà theo thời gian.
Chân ly vang đỏ cũng ngắn hơn ly vang trắng, do hơi ấm bàn tay không làm ảnh hưởng đến nhiệt độ và hương vị của rượu đỏ.
2. Vang trắng (white wine) thường dùng các loại ly uống rượu có chân dài
Vang trắng có nhiều loại. Thường thấy nhất trên thị trường là rượu làm từ các loại nho Chardonnay, Pinot Gris, Riesling, Sauvignon Blanc, Fume Blanc, Semillon, Viognier.
Rượu vang trắng ngon nhất ở nhiệt độ lạnh, từ 7 đến 12ºC. Nhiệt độ tủ lạnh lại trung bình khoảng 4ºC. Do đó, chuyên gia khuyên bạn nên cất chai rượu vang trắng trong tủ lạnh, sau đó để ở nhiệt độ phòng khoảng 10-15 phút trước khi mở chai.
Dung tích của ly vang trắng khoảng 150ml. Do rượu có hương vị ít phức tạp và dễ bay hơi nên thân ly có dạng chữ U, miệng hẹp. Đối với vang trắng ủ lâu năm, ly uống rượu có thân thon và thẳng đứng để hương thơm lưu giữ lâu hơn. Điều quan trọng là các loại ly uống rượu vang trắng cần có chân cao. Nhờ đó bàn tay không chạm đến bầu ly, làm mất độ lạnh và ảnh hưởng hương vị rượu.
3. Rượu vang ngọt (dessert wine) dùng ly có dung tích nhỏ
Rượu vang ngọt là một trong những dòng vang đa dạng nhất ở thế giới vang. Đó có thể là rượu vang ngọt tự nhiên nhờ giữ lại đường trong nho, cường hóa với rượu mạnh (fortified wine), hay kết hợp với thể loại vang sủi (sparkling dessert wine). Độ ngọt cũng đa dạng từ nhẹ (lightly sweet) đến rất ngọt (richly sweet).
Các dòng rượu vang ngọt này được làm từ giống nho ngọt hay nho hái muộn bởi đây là thời điểm lượng đường trong nước nho đã lên mức cao độ và cô đặc hơn, tạo nên vị ngọt. Quá trình lên men cũng sẽ dừng lại trước khi nấm men biến tất cả đường nho tự nhiên thành rượu.
Rượu vang ngọt chuyên dùng để ăn kèm các món tráng miệng. Ly uống rượu tráng miệng có dung tích nhỏ để phục vụ một lượng rượu nhỏ cho mỗi lần uống khai vị hoặc tráng miệng cuối bữa ăn.
4. Rượu vang sủi (sparkling wine) cần ly kiểm soát quá trình sủi bọt
Chúng ta hay quen miệng gọi rượu vang sủi/vang nổ là Champagne. Nhưng thực chất suy nghĩ này chưa đúng. Mọi loại Champagne đều là sparkling wine, nhưng không phải tất cả vang sủi đều là Champagne. Tên này chỉ độc quyền cho vang sủi được sản xuất ở vùng Champagne, Pháp. Nếu vang sủi làm tại Ý, nó sẽ được gọi với cái tên Prosecco. Và vang sủi Mỹ thì được gọi là Sparkling Wine.
Vang sủi/vang nổ có thể là loại vang trắng hoặc hồng, có độ ngọt vừa phải, khi rót ra ly có những hạt bọt khí li ti nổi lên phía bề mặt.
Có hai trào lưu trong cách chọn các loại ly uống rượu vang sủi. Trào lưu cũ, thịnh hành nhất vào thập niên 1950, sử dụng ly Coupe có miệng rộng thân ngắn. Miệng rộng giúp các bọt khí bay hơi nhanh hơn, làm giảm cảm giác gắt của vang sủi, mau chóng tạo hậu vị ngọt. Trào lưu mới chuộng ly Flute hoặc Tulip có miệng nhỏ, hạn chế bọt khí bay hơi.
Vang sủi thường được uống lạnh, từ 8 đến 10ºC. Do đó, tương tự như các loại ly uống rượu vang trắng, ly cho rượu vang sủi cũng được thiết kế với thân dài để hạn chế tay tiếp xúc với bầu ly.
5. Ly uống các loại rượu mạnh, cocktail
Đa phần các loại ly uống rượu cocktail được pha chế sẽ sử dụng ly có chân cao như rượu vang trắng hay vang sủi, do cocktail được uống ở nhiệt độ lạnh.
Trong khi đó, ly dùng uống rượu mạnh như Cognac hay Brandy lại có phần thân cầm ly ngắn và thấp. Lý do của thiết kế này là khi cầm, nhiệt độ ấm của hơi tay sẽ truyền vào bầu ly, giúp tăng thêm mùi và vị cho rượu.
Với Whisky thì lựa chọn số một là các loại cốc thủy tinh lùn, không có chân, thành ly dày, thân thẳng đứng và miệng rộng với họa tiết điêu khắc tỉ mỉ.
**Êkíp thực hiện**
Bài: Ngọc Anh
Ảnh: Park Hyatt Saigon
Vẽ minh họa: Phương Phi
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
