Vang trắng 1996 nhà Château d’Yquem, thành viên công ty LVMH. Một trong những sản phẩm nổi tiếng nhất trong giới vang
Trong hàng ngàn câu nói bất hủ trong giới rượu vang, tôi đặc biệt đánh giá cao những lời của Plato. Plato là một trong những triết gia và tác gia nức tiếng nhất Hy Lạp. Ông từng phát biểu: “Các vị thần đã cho con người rất nhiều thứ, nhưng trong đó không có gì tuyệt luân hay quý giá hơn vang”.
Lúc nào cũng vậy, rượu vang hảo hạng là một phần tất yếu trong yến tiệc của các vị vua ở châu Âu, đặc biệt là ở Anh, Pháp và Tây Ban Nha. Những bộ sưu tập rượu hoành tráng nhất đã được mở nút để ăn mừng cho các chiến thắng lớn, ví dụ như trận Hastings mở màn cho cuộc xâm lược nước Anh của người Norman từ Pháp, hay khi quân Anh đánh bại người Pháp ở Agincourt (Pháp) năm 1415.
Triết gia Plato
Gần đây hơn và có lẽ lý thú hơn, năm 1996 Thủ tướng Trung Quốc Lý Bằng nâng một ly vang đỏ chào mừng Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc. Hành động này là tín hiệu từ giới lãnh đạo và doanh nhân Trung Quốc, chính thức công bố rằng Đảng đã “duyệt” vang đỏ. Vang đỏ từ đó đã trở thành một biểu tượng của phú quý và đẳng cấp ở Trung Quốc.
Ngày nay, trong những chuyến hàng vang đỏ đắt giá bậc nhất chuyên chở khắp hành tinh, một phần không nhỏ phải điểm đến là Trung Quốc. Từ con số không, Trung Quốc hiện đang là nước nhập khẩu vang lớn thứ tư thế giới và sẽ sớm soán ngôi Đức để chiếm vị trí số ba.
Bordeaux – thánh địa của rượu vang hảo hạng
Thành phố Bordeaux là trung tâm của thế giới vang. Vì vậy, không có gì bất ngờ khi ai cũng nghĩ đến nơi đây nếu muốn tìm kiếm những dòng vang thượng hạng. Bordeaux kết hợp truyền thống sản xuất vang hoành tráng và những hệ thống phân loại nổi tiếng thế giới, không chỉ xem xét chất lượng mà còn xác định uy tín của từng nhãn vang.
Hệ thống phân loại Grand Cru Classé vùng Médoc (tả ngạn cửa sông Gironde) ra đời năm 1855. Năm 1955, 100 năm sau đó, hệ thống phân loại Grand Cru của vùng Saint-Émilion (hữu ngạn cửa sông Gironde) xuất hiện. Hai hệ thống này bao gồm những tiêu chí rất khắt khe nhằm xếp hạng các lò vang (gọi là “château” nếu đi kèm một lâu đài) trong hai vùng trồng nho “appellation” (hàng hiệu) xuất sắc nhất Bordeaux, Médoc và Saint-Émilion.
Lâu đài hãng rượu Haut Brion ở Bordeaux
Hệ thống 1855 và 1955 có thể so sánh với Champions League trong bóng đá; nơi mà các đội như Barcelona, Real Madrid, Bayern Munich, Manchester United, Liverpool có di sản lớn nhất và chất lượng cao nhất. Trở về với vang, chúng ta có thể dùng hai hệ thống nói trên để hiểu rằng các lò vang như; Château Lafite Rothschild, Château Margaux hay Château Cheval Blanc; là các château cao quý nhất Bordeaux nói riêng và thế giới nói chung. Danh hiệu Grand Cru Classé chính là đỉnh cao về chất lượng của vang; cũng như danh hiệu 3 sao Michelin trong ẩm thực; hay Haute Couture trong ngành thời trang.
G9 huyền thoại của giới rượu vang
Thử thách rất lớn của tôi là chọn lọc và chia sẻ cho bạn đọc những château mà tôi cho là danh giá nhất Bordeaux. Có khá nhiều château đạt danh hiệu cru classé, nhưng tôi luôn nghĩ đến một hội mật ở Bordeaux gọi là “G9”. Không rõ hội này họp khi nào và ở đâu nhưng G9 ở đây bao gồm 5 château đỉnh nhất ở Médoc, 2 ở Saint-Émilion, 1 từ Pomerol, và 1 từ Sauternes – tất cả đều là những vùng trồng nho có uy danh lừng lẫy.
1 Château Lafite Rothschild
Nam tước James de Rothschild mua Lafite năm 1868. Trước đó, Lafite đã được đợt phân loại 1855 đặt vào hàng nhất phẩm. Khi đó vang Lafite được gọi là Premier Cru, đây là bậc cao nhất trong 5 bậc của cru classé ở Médoc. Vì vậy, hiện nay Château Lafite Rothschild vẫn được bầu chọn là “đỉnh của đỉnh”.
2 Château Latour
Latour là một phần của Artemis, tập đoàn xa xỉ phẩm lớn bậc nhất thế giới. Artemis sở hữu các thương hiệu lừng danh như Gucci, Bottega Veneta và nhà đấu giá Christie’s. “Latour” chỉ một ngọn tháp bên trong khuôn viên château. Pháo đài này bị hủy hoại hoàn toàn khi người Pháp chiếm lại khu vực này từ tay quân Anh năm 1453 (trận Castillon). Vào khoảng năm 1620, một ngọn tháp mới được xây lại và trở thành biểu tượng của Latour.
3 Château Margaux
Có thể nói Margaux là château sản xuất vang đẹp nhất thế giới. Tòa lâu đài được xây dựng năm 1812 và có một con đường trồng cây hai bên rất thơ mộng. Corinne Mentzelopoulos (con gái ông trùm hệ thống siêu thị người Hy Lạp André Mentzelopoulos) là người sở hữu Margaux.
Lâu đài Margaux
Paul Pontellier, người quản lý đầy tài năng và rất dễ mến của château này, đã đưa Margaux lên đỉnh cao trong gần 20 năm làm việc tại đây. Đáng tiếc là Paul đã qua đời gần đây, nhưng con của ông là Thibault (một người mà tôi có vinh dự được quen biết) đang tiếp tục sự nghiệp của cha mình.
4 Château Haut-Brion
Haut-Brion là thành viên của Công ty Domaine Clarence Dillon. Chủ tịch công ty này là Đại công tử Robert của Luxembourg. Một trong những tên tuổi lớn từng đến thăm Haut-Brion là Tổng thống Mỹ Thomas Jefferson. Ông Jefferson đến thăm château năm 1787 khi còn là Công sứ đặc mệnh toàn quyền Hoa Kỳ tại Pháp. Đây cũng là lần đầu tiên một nhãn vang Premier Grand Cru được xuất khẩu sang Mỹ, khi Jefferson mua 6 kiện Château Haut-Brion gởi về nhà để dùng cho nhu cầu cá nhân.
5 Château Mouton Rothschild
Nam tước Nathaniel de Rothschild mua lại Mouton năm 1853. Năm 1855, Château Mouton Rothschild không được công nhận là Premier Grand Cru mặc dù đủ tiêu chuẩn. Sau nhiều năm nỗ lực đấu tranh của Nam tước Phillipe de Rothschild, Château Mouton Rothschild đã được nâng lên hàng Premier Grand Cru năm 1973. Vang Mouton nổi tiếng khắp thế giới không chỉ vì chất lượng mà còn vì thiết kế nhãn: hằng năm, gia đình Rothschild thuê một họa sỹ tên tuổi vẽ riêng nhãn cho mẻ vang năm đó.
6&7 Château Cheval Blanc và Château Ausone
Hai château này tọa lạc tại Saint-Émilion ở hữu ngạn cửa sông Gironde. Trong bảng phân loại 1955 của Saint-Émilion, hạng cao nhất là hạng A (Premier Grand Cru Classé A), hiện chỉ bao gồm 4 château: Cheval Blanc, Ausone, Angélus, Pavie. Tuy nhiên Cheval Blanc và Ausone vẫn được xem là cao cấp và giàu truyền thống hơn, mặc dù Angélus và Pavie đã có nhiều bước tiến vượt bậc trong những năm gần đây. Ngoài ra, Château Cheval Blanc còn là thành viên của tập đoàn Moët Hennessy Louis Vuitton (LVMH). LVMH đã đầu tư nhiều vào Cheval Blanc, đẩy mạnh mạng lưới phân phối toàn cầu cho château này.
8 Château Pétrus
Petrus 1981 có giá khoảng 40 triệu VND
Nói đến vang luxury, không thể không nói đến Pétrus. Lò vang này nằm trong vùng trồng nho Pomerol. Vì Pomerol không phân loại vang như các appellation khác ở Bordeaux, nên Pétrus không có danh hiệu cru nào. Tuy nhiên, vùng trồng nho rất nhỏ này sở hữu đất đai hoàn hảo cho cây nho. Trong đó, “cái rốn Pétrus” rộng chưa tới 20 héc-ta và là nơi cho ra những chai vang thuộc hàng ngon nhất thế giới. Vang Pétrus được sản xuất với số lượng rất ít, vì vậy chai nào cũng cực kỳ đắt tiền.
9 Château d’Yquem
Thành viên LVMH này là château xuất sắc nhất vùng trồng nho Sauternes, với nhãn vang tráng miệng đầy mê hoặc. Vang trắng Château d’Yquem ngọt và hơi sệt, mang nhiều tầng hương vị. Đây là château ưa thích của Robert Parker, nên nhu cầu vang d’Yquem luôn cao.
Thang điểm 100 của Robert Parker trong giới rượu vang
Một tác nhân khác đến từ Mỹ đã tăng cường nhận thức về Grand Cru Classé trên thế giới. Đầu thập niên 1980, người tiêu dùng biết Grand Cru Classé bao gồm những lò vang Bordeaux đỉnh nhất; nhưng không thể tìm thấy các bài phê bình đánh giá chính xác về chất lượng của từng nhãn vang. Từ năm 1982, nhà báo trẻ Robert Parker thay đổi cuộc chơi bằng thang điểm 100; để đánh giá vang trong tạp chí Wine Advocate của ông. Cách chấm điểm dễ hiểu này nhanh chóng được người tiêu dùng ủng hộ. Wine Advocate trở thành tài liệu tham khảo về vang thượng hạng uy tín nhất thế giới.
Robert Parker, nhà báo lừng danh trong giới rượu vang
Những nhãn vang đạt điểm cao, đặc biệt là 100 điểm, được săn lùng ráo riết. Robert Parker đã tạo ra một bước ngoặt cực lớn đối với vang, vì vậy ông đã được Tổng thống Pháp Jacques Chirac tặng Bắc Đẩu Bội tinh (Legion d’Honneur). Đây là huân chương cao quý nhất của nước Pháp và rất hiếm khi được trao tặng cho người nước ngoài. Hiện nay, “hoàng đế vang” Robert Parker vẫn đang dùng các kênh mới như YouTube, Facebook và tạp chí mạng để cập nhật thêm thông tin cho người tiêu dùng.
Những ngôi sao Michelin
Để kết thúc một bài viết về luxury, chúng ta hãy tìm hiểu xem nhà hàng nào ở Việt Nam có thể phản ánh chính xác nhất chủ đề này. Có rất nhiều nhà hàng cao cấp ở Việt Nam, và tôi dùng một “hệ thống phân loại” khác gọi là Michelin Guide để chọn lựa những cái tên đáng giá. Michelin Guide là ấn bản phân loại nhà hàng cao cấp uy tín nhất thế giới, ra đời năm 1900.
Đầu bếp 72 tuổi người Pháp Joël Robuchon hiện đang giữ kỉ lục với 31 ngôi sao Michelin; rải dài trên chuỗi nhà hàng của ông ở nhiều thành phố lớn trên thế giới
Từ năm 1931, Michelin cho điểm từ 1 đến 3 sao cho những nhà hàng ưu tú; đủ chuẩn xuất hiện trên Michelin Guide. Mức 3 sao là cao nhất, với lời chú trong tiếng Pháp: “une des meilleures tables, vaut le voyage”; (ẩm thực siêu việt, là điểm đến đáng giá cho một chuyến hành trình đặc biệt).
Nhà hàng Jardin des Sens
• Tọa lạc tại số 251 Điện Biên Phủ, Q. 3, Thành phố Hồ Chí Minh, Jardin des Sens là nhà hàng duy nhất ở Việt Nam; thuộc sở hữu của một đầu bếp 3 sao Michelin: hai anh em sinh đôi Jacques và Laurent Pourcel. Họ đã nổi tiếng 30 năm trước đây khi cùng mở nhà hàng Le Jardin des Sens ở Montpellier (Pháp). Từ đó đến nay hai anh em đã mở thêm nhiều địa điểm cực kỳ sang trọng; ở Hồng Kông, Thượng Hải, Singapore và Tokyo.
Hai anh em sinh đôi Jacques và Laurent Pourcel
Jacques và Laurent Pourcel mang đến cho người Việt những trải nghiệm ẩm thực Pháp chân thực. Nhà hàng Jardin des Sens là một biệt thự bề thế đã hơn trăm tuổi. Nội thất bao gồm nhiều chi tiết trang trí sang trọng và một cầu thang uốn lượn phong cách Pháp. Tòa nhà được thiết kế sống động, lấy rất nhiều ánh sáng tự nhiên vào bên trong.
• Cha của Jacques và Laurent là một nhà sản xuất vang. Vì vậy, không có gì lạ khi nhà hàng Jardin des Sens có một hầm rượu với các tủ kính; chứa hơn 100 huyền thoại vang Pháp, trong đó bao gồm nhiều chai Grand Cru.
Tác giả Chris Thompson
Năm năm là khoảng thời gian anh Chris Thompson; giám đốc công ty Elite Wines Vietnam, sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh. 15 năm kinh nghiệm phụ trách công tác quảng bá cho các nhãn hàng như; Chivas, Absolut, Jacobs Creek, Barons de Rothschild… tại nhiều quốc gia trên thế giới; đã làm nên một chuyên gia rượu vang uy tín, một người bạn của Harper’s Bazaar.
Nội thất nhà hàng Jardin des Sens
Anh kể: “Hai anh em Jacques và Laurent Pourcel đang hợp tác với công ty địa ốc SonKim Land; để cho ra nhiều nhà hàng Pháp trên khắp Việt Nam. Mama Sens chuẩn bị khai trương. Tiếp theo đó là Terminal 2 với vị trí cạnh bờ sông Sài Gòn; một nhà hàng Pháp theo phong cách của Le Jardin des Sens ở Montpellier. SonKim Land đã lên kế hoạch mở cửa tổng cộng 19 địa điểm”. Harper’s Bazaar sẽ theo sát tiến triển của các dự án đó trong chuyên mục này.
Xem thêm:
Rượu vang nho Malbec, đậm đà như vũ điệu tango
Rượu vang từ Chile, vị chát quen thuộc gợi nhớ về trà Việt
Bài: Chris Thompson
Chuyển ngữ: Huy Đặng
Tạp chí Harper’s Bazaar Việt Nam số tháng 6/2018
