Ảnh: SKIMS
Quần áo định dáng là loại nội y giúp tạo hình, làm phẳng và biến đổi các bắp thịt trên cơ thể. Quần áo định dáng thường bị hiểu lầm là “tra tấn” cơ thể người mặc, Song hiện nay, khái niệm đồ lót này trở nên thiết thực hơn. Nhất là quần áo định dáng hiện nay có thể nâng ngực, làm giảm vòng eo, độn mông. Giúp cho bạn có cở hội chỉnh sửa cơ thể mà không cần trải qua phẫu thuật thẩm mỹ.
Thoạt nhìn, nội y định dáng như một phát minh của thế kỷ 20. Nói đến nội y định dáng, áo bó, quần gen, là chúng ta nghĩ đến Spanx. Sau khi ra đời năm 2000, Spanx trở thành một trong những thương hiệu thời trang phát triển nhanh nhất mọi thời đại. Tuy nhiên, phụ nữ (và cả đàn ông) đã mặc nội y định hình từ hàng ngàn năm trước. Khi nhìn lại lịch sử nội y định dáng, chúng ta cũng học được rất nhiều về chuẩn mực của cái đẹp trong thời kỳ đó.
Nội y định dáng, sự khác biệt giữa chuẩn mực cái đẹp kiểu Tây và Ta
Từ hàng ngàn năm trước Công Nguyên, phương Tây đã bị hấp dẫn bởi cơ thể phụ nữ. Váy áo Tây phương, dù dày hay mỏng, cũng tập trung vào việc khoe đường cong. Trong khi đó trang phục châu Á lại khác. Nội y của người phụ nữ châu Á chỉ nhằm che điểm nhạy cảm trên cơ thể chứ không để tôn dáng. Điển hình là áo yếm Việt Nam, Trung Quốc hay kosode Nhật Bản, đều thẳng đuột và che dấu cơ thể.
Chính vì vậy, khi nói về lịch sử nội y định hình, chúng ta đang nói hoàn toàn về khái niệm cái đẹp của phương Tây.
Quần áo định dáng thời cổ đại
Trang phục định dáng thời cổ đại đầu tiên là một chiếc corset lai đai lưng. Được phát hiện tại Đảo Crete (gần Hy Lạp cổ đại) khoảng 1600 năm trước Công Nguyên. Nó không hẳn là nội y vì được trùm ra ngoài quần áo, nhưng nó siết chặt bụng và để hở ngực. Vâng, dân Crete từ lúc ấy đã mê eo nhỏ, ngực to.
Qua đến Hy Lạp cổ đại, phái nữ sử dụng một vành đai quấn dưới ngực để tạo dáng cho trang phục. Có thể là đai kim loại, nịt da hay nịt vải. Tuy không bó bụng nhưng phần nịt này giúp tạo ra sự khác biệt về thị giác giữa vùng eo và ngực.
Trong khi cả Đảo Crete lẫn Hy Lạp cổ đại đều ưa bộ ngực đồ sộ. Thì Đế chế La Mã lại yêu bộ hông to. Phái nữ La Mã cổ đại từng mặc áo bó ngực, eo để tăng cường độ nở của mông.
Dáng người đồng hồ cát của thời Trung Cổ
Một sự kiện lớn dẫn đến việc tạo ra quần áo định dáng chính là kỹ thuật may đo (taileur). Kỹ thuật may đo cải thiện từ thế kỷ 13 dẫn đến sự ra đời của những bộ trang phục vừa khít với cơ thể. Từ việc quấn vải đơn thuần, rồi dùng một miếng vải quấn quanh eo để tạo dáng. Nay chính bộ trang phục cũng trở nên bó sát, tôn lên vóc dáng phái nữ và cơ bắp phái nam.
Đầu tiên, con người thời Trung Cổ chỉ đơn giản là mặc quần áo bó hơn. Những chiếc áo được làm từ nhiều lớp vải, xỏ dây sau lưng, hồ keo. Quan điểm của cái đẹp thời Trung Cổ là những người phụ nữ với dáng người đồng hồ cát. Tuy vậy, họ không nhất thiết phải ốm – miễn sao dáng đồng hồ cát của họ rõ rệt. Chiếc áo bustier này là tiền đề cho chiếc corset ở những thế kỷ sau.
Bộ mông to, quan điểm cái đẹp của thế kỷ 16
Từ những năm 1500, quan điểm hình thể cái đẹp trở nên khá…kỳ quái. Ở phần thân trên, chiếc áo bustier tạo hình tam giác ngược, đè chặt phần ngực và bó thẳng xuống eo. Ở thân dưới, chiếc váy xoè ngang bè càng to càng tốt. Dáng người này được xem là dáng người mắn đẻ, mang lại sự mị hoặc cho các cô gái.
Để bó người càng chặt, những chiếc áo bustier được củng cố với sườn thép, gỗ hay xương cá voi. Đây chính là chiếc corset đầu tiên. Chúng trở nên được ưa chuộng tại triều đình Ý, Pháp và Anh.
Marie Antoinette nổi tiếng với chiếc đầm hình oval. Phần hông to ngang nhờ khung sườn giấu dưới váy đầm được cho là quyến rũ, gợi tình.
Sự nới lỏng của thế kỷ 18, thời kỳ Cách mạng công nghiệp
Thế kỷ thứ 18 là thời của sự Cách mạng công nghiệp. Bắt đầu từ năm 1760 từ Anh Quốc, lúc này xuất hiện những xí nghiệp, nhà máy lớn. Cả nam lẫn nữ cùng phải đi làm. Chính vì vậy, chiếc áo corset của thế kỷ thứ 18 không thể bó quá chặt khiến cho phụ nữ khó thở. Phần sườn áo cũng dùng ít nẹp sắt hay gỗ, và được lót cotton, lụa hay linen. Ứng dụng chính của chiếc corset thời này là để nâng đỡ bộ ngực và lưng, sửa dáng đứng thẳng của phụ nữ.
Những chuyển biến cực đoan của thế kỷ 19
Những vòng eo nhỏ bất bình thường của thế kỷ 19
Dưới thời trị vì của nữ hoàng Victoria, sự e lệ của nữ giới được đề cao. Vẻ đẹp chuẩn mực gồm một bộ ngực tròn lẳn được nâng cao, vòng eo nhỏ như kiến, và phần hông nảy nở. Vẻ đẹp này chỉ có thể được hiện thực hóa với chiếc corset siêu bó. Nó bó đến mức độ phụ nữ không thể tự mặc, mà phải nhờ người tròng corset vào thân.
Trong thời đại này, sự phát triển của công nghệ như phát minh dây kim loại thay thế cho xương cá voi. Yếm kim loại gắn ở phía trước corset, giúp nó cứng và không bị hở cũng được sáng tạo. Sự phát triển của áo corset đạt tới đỉnh cao nhưng kém thực tế.
Phụ nữ bắt đầu giành chủ quyền trong thế kỷ 20
Tất nhiên, việc thắt corset quá chặt trong thế kỷ 19 đã mang lại nhiều hậu quả xấu đến sức khỏe phụ nữ. Nội tạng bị ép dẹp; việc khó thở; xương sống bị bẻ quặt; tình trạng khó thụ thai ở phụ nữ, đều bị đẩy lên đầu chiếc corset. Chưa kể phụ nữ đang ngày càng đòi chủ quyền. Họ mong muốn được thăng tiến trong công việc. Được giải thoát khỏi những cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Và được có tiếng nói trong cuộc sống riêng tư và xã hội.
Trong bối cảnh này ra đời một sản phẩm mới, chiếc corset hình chữ S. Hình dáng corset chữ S đẩy ngực ra phía trước và hông ra phía sau. Đầu những năm 1900, được ủng hộ bởi Inès Gaches-Sarraute, một nhà sản xuất corset có bằng cấp y tế, những chiếc corset này là minh chứng của dáng người ngày càng bình thường hóa.
Phom dáng hao gầy của Flapper trong thập niên 1920
Dáng người thẳng đuột của những cô gái flapper kiểu Mỹ
Khi Thế chiến thứ I (1914 – 1918) bắt đầu, quân đội toàn cầu khan hiếm sắt thép. Corset bị cấm sản xuất, để dành sắt thép cho chiến tranh. Không còn corset, thân hình phụ nữ trở về với hình dáng bình thường vốn có. Phần eo không quá nhỏ so với vòng ngực và mông. Từ đấy, dáng người boyish, gầy ốm trở nên thịnh hành.
Tuy không còn áo corset để tạo vòng eo, nhưng lại xuất hiện những loại nội y băng vải để bó cho ngực dẹp lép. Quần áo định dáng trở thành đồ giảm cong thay vì làm phô bày chúng như trước đây. Đây cũng là tiền đề tạo nên chiếc áo ngực vải mỏng hiện đại.
Sự xuất hiện của nội y định dáng đương đại hậu Thế chiến thứ II
Tương tự như Thế chiến thứ I, sự khan hiếm của các chất liệu khiến nội y định dáng phải thay đổi. Nó phải sử dụng ít chất liệu hơn, mỏng hơn, rẻ tiền hơn để sản xuất. Nhưng nó vẫn phải có khả năng giữ hình dáng gầy ốm cho phụ nữ, một xu hướng chưa hề phai nhạt từ thập niên 1920. Vậy đâu là lời giải đáp cho tất cả vấn đề này? Một nội y định hình kéo dài từ thân trên xuống quá hông, bằng vải co dãn, nhẹ nhưng vẫn rất bó. Cuối cùng, chiếc nội y định hình rất giống với Spanx ngày nay đã xuất hiện.
Thập niên 1950: Dáng người đồng hồ cát trở lại
Vừa ốm vừa phải có dáng đồng hồ cát, vừa vẫn phải mảnh mai. Đây là quan điểm cái đẹp của thập niên 1950 trở đi. Lúc này, nội y định hình bắt đầu độn phần ngực và mông to lên, nhưng nhìn chung vẫn bó chặt cơ thể phụ nữ. Đây là lúc ngực bồ câu xuất hiện.
Khi nhà thiết kế Christian Dior ra mắt bộ sưu tập New Look, ông đã bao gồm cả quần độn mông và những loại nịt eo. Nhà mốt Paris đã mở ra một kỷ nguyên mới cho hình ảnh người phụ nữ với dáng hình (silhouette) đồng hồ cát kinh điển.
>>> Xem thêm: CHRISTIAN DIOR VÀ THỜI KỲ VÀNG CỦA THỜI TRANG HAUTE COUTURE
Thập niên 1960: Nội y định dáng biến mất
Chân váy ngắn hơn dẫn tới việc quần tất (pantyhose) ra đời. Những phom dáng quần áo thoải mái và sự giải phóng phụ nữ khiến nội y định dáng trở nên lạc hậu. Quan điểm về việc có một cơ thể săn chắc, không cần tới sự trợ giúp của nội y trở nên phổ biến. Và quần áo định dáng gần như biến mất hoàn toàn.
Từ 1990 đến 2010: Phom dáng siêu gầy trị vì
Sự ưa chuộng dáng người mình hạc xương mai vẫn luôn hiện hữu. Song, những siêu mẫu mỏng manh của thập niên 1990 giúp nội y định dáng quay trở lại. Chúng trở nên mới mẻ và dẻo dai hơn so với các thập kỷ trước. Quần áo hình ống thường được dệt mà không có đường may, có thể hòa lẫn vào cơ thể đến mức vô hình. Năm 2000, Spanx ra đời.
Sợi vải như sợi tổng hợp, sợi nylon giúp quần áo đinh dáng trở nên co giãn và bền chặt hơn. Tuy vậy, quần áo định dáng của những thế hệ trước không hoàn toàn biến mất. Corset vẫn được sử dụng và được đông đảo giới yêu thời trang yêu thích. Chúng được “tân trang” để mặc cả bên trong lẫn bên ngoài trang phục. Áo bustier vẫn hiện diện trong tủ quần áo của các cô dâu. Điểm khác biệt lớn nhất âu có thể là có nhiều sự lựa chọn hơn.
>>> Xem thêm: LA PERLA LẦN ĐẦU MANG NỘI Y VÀO THỜI TRANG HAUTE COUTURE
Harper’s Bazaar Việt Nam
