Nhà thiết kế Alber Elbaz vừa tạ thế vì COVID-19, hưởng dương 59 tuổi. Sự qua đời của ông là một cú sốc lớn, nhất là vì người đàn ông này đã có hơn ba thập kỷ cống hiến cho làng thời trang; là bạn, là thầy của nhiều nhân vật có sức ảnh ảnh hưởng của nền công nghiệp thời trang.
Alber Elbaz nổi tiếng với cương vị Giám đốc sáng tạo của thương hiệu Pháp Lanvin. Sau khi bị ép thôi việc năm 2015, bây giờ, ông trở lại với thương hiệu riêng gọi là AZ Factory, dưới trướng của tập đoàn Richemont.
Điều đáng trân quý là bất kỳ ai từng gặp Alber Elbaz đều phải cảm mến ông. Bạn sẽ không gặp bất kỳ ai có điều gì xấu để nói về người đàn ông này. Ông nổi tiếng là hiền hậu, vui vẻ, hòa đồng. Một nửa nhà thiết kế thời trang, một nửa bác sỹ tâm lý cho bạn bè và các khách hàng.
“Tôi cực kỳ bị sốc khi nghe tin buồn về Alber. Cảm nhận của tôi về anh ấy là một người thông minh, tinh tế, nhạy cảm, hào phóng và luôn dạt dào sức sáng tạo. Alber Elbaz rất xứng đáng với cái danh xưng là một trong những nhà thiết kế được yêu mến trong ngành thời trang”, theo lời chủ tịch tập đoàn Richemont, Johann Rupert.
Tuổi thơ khốn khó làm nên một Alber Elbaz chịu khó
Alber Elbaz khi còn nhỏ. Nhà thiết kế đã tự vẽ lên ảnh thuở bé của mình với cặp kính và nơ cài áo ngộ nghĩnh. Ảnh: Instagram @alberelbaz8
Alber Elbaz, tên gốc là Albert Elbaz, sinh ra tại thành phố Casablanca, Ma Rốc, trong một gia đình gốc Do Thái. Khi chưa đầy một tuổi, cả gia đình ông di cư sang Israel. Bố là một thợ tạo kiểu tóc, mẹ là họa sỹ.
Khi Albert Elbaz mới 15 tuổi, bố ông mất đột ngột. Mẹ của ông phải đổi nghề để có thể nuôi cả nhà 4 miệng ăn (Albert là em út). Chính người mẹ đã ủng hộ con trai theo đuổi con đường nghệ thuật. Albert Elbaz tốt nghiệp khoa thiết kế thời trang của trường đại học Shenkar College of Textile Technology and Fashion ở Israel. Năm 1985, khi chàng trai trẻ muốn đến New York để tìm việc làm trong ngành thời trang, bà dành dụm 800 đô-la Mỹ để làm hành trang cho cậu.
Đến với New York, Albert đổi tên thành Alber. Chàng trai nói rằng, điều này giúp người dân Mỹ phát âm đúng tên của cậu. Bước đầu tiên của Alber Elbaz là làm việc tại một công ty nhỏ ở Quận thời trang chuyên thiết kế trang phục cưới. “Tôi phải làm những chiếc đầm thật xấu xí cho phù dâu và mẹ của cô dâu”, ông nhớ lại. “Lúc ấy, tôi nghĩ thầm, mình rời mẹ và các em vì thứ không đáng giá này?”.
Một Alber Elbaz trẻ tuổi đang học việc cùng Geoffrey Beene. Ảnh: Instagram @alberelbaz8
Người đã cứu Alber Elbaz khỏi số phận hẩm hiu ấy là Geoffrey Beene, một nhà thiết kế người Mỹ (mà thương hiệu nay trực thuộc tập đoàn PVH cũng sở hữu Calvin Klein và Tommy Hilfiger). Geoffrey Beene đã tuyển Alber Elbaz làm trợ lý của mình, đào tạo và dạy nghề cho chàng trai trẻ suốt bảy năm.
Tiến đến với giới thời trang và haute couture Paris
Năm 1997, Alber Elbaz chuyển đến Paris để làm nhà thiết kế chính mảng thời trang may sẵn (ready-to-wear) cho thương hiệu Guy Laroche.
Sau khi thực hiện bốn bộ sưu tập cho Guy Laroche, tài năng của Alber Elbaz được Yves Saint Laurent và bạn đời Pierre Bergé phát hiện. Họ mời Alber về nhà mốt để tiếp quản mảng ready-to-wear. Một phần vì Yves không còn muốn thiết kế thời trang may mặc sẵn mà chỉ muốn dành hết thời gian cho haute couture. Một phần vì họ mong muốn đào tạo Alber thành người kế vị một khi Yves nghỉ hưu.
Bộ sưu tập Yves Saint Laurent ready-to-wear mùa Thu Đông 1999 do Alber Elbaz thiết kế
Tuy nhiên, ba năm sau đó, tập đoàn Gucci mua lại thương hiệu Yves Saint Laurent. Alber Elbaz bị mất việc, khi Tom Ford chuyển sang đảm nhiệm vị trí Giám đốc sáng tạo.
“Tôi không thù ghét Tom Ford”, Alber nói trong một cuộc phỏng vấn. “Tom Ford là nhà thiết kế người Mỹ đã thành công tại thị trường châu Âu. Đến với một nhà mốt cũ và hồi sinh nó, mở đường cho những người như chúng tôi.”
Hậu YSL, Alber Elbaz nghỉ ngơi một năm. Có lẽ việc rời khỏi YSL là một sự kiện trời trao cho Alber Elbaz. Nhờ vậy mà anh mới sẵn sàng tiếp quản một nhà mốt khác, Lanvin.
Bắt đầu chặng đường 14 năm với Lanvin
Năm 2001, Alber Elbaz gặp bà Shaw-Lan Wang, một nhà tài phiệt người Hoa vừa mua lại thương hiệu Lanvin từ tập đoàn L’Oréal. Ngay khi vừa gặp Alber Elbaz, bà Shaw-Lan Wang đã cảm mến chàng trai trẻ. Bà yêu cầu ông, “Hãy thức tỉnh công chúa ngủ trong rừng” (hàm ý, hãy thổi một sức sống mới cho Lanvin).
Và Alber Elbaz đã làm được điều này.
Trong vòng 14 năm, nhà thiết kế được đánh giá là nhân tố giúp làm nên thành công vượt bậc của một trong những thương hiệu thời trang lâu đời nhất Pháp này. Alber Elbaz đã tái định nghĩa chiếc đầm đi tiệc, cho thấy sự kín đáo cũng có thể quyến rũ không kém gì sự hở hang. Ông thêm nhiều màu sắc cho đầm dự tiệc – xanh ngọc lục bảo, vàng đồng – chứ không bị giới hạn trong màu đen truyền thống. Chính Alber Elbaz cũng đã khởi xướng trào lưu đưa ngọc trai giả vào thời trang cao cấp.
Alber Elbaz thành công vì vẻ bề ngoài không đẹp mã
Alber Elbaz nổi tiếng với các thiết kế hoạt họa ngộ nghĩnh. Ông luôn tự đưa bản thân mình vào hình vẽ, dưới tạo hình của một gương mặt tròn xoe, đeo kính cận và cài nơ. Ảnh: Instagram @alberelbaz8
Alber Elbaz chưa bao giờ ưa thích vẻ ngoài bụ bẫm của mình. Nhà thiết kế từng nhiều lần chia sẻ, cuộc đời mình sẽ tươi sáng hơn rất nhiều nếu mình siêu gầy.
Nữ diễn viên Chloe Sevigny nhận xét, “Khi Alber Elbaz đến với Yves Saint Laurent, thoạt nhiên chẳng ai mấy ưa thích cậu ấy có lẽ vì cậu ấy không đẹp trai, không có tài ăn nói như Tom Ford”.
Nhưng chính vì vậy mà ông đam mê mang lại vẻ bề ngoài đẹp nhất cho rất nhiều đối tượng phụ nữ khác nhau, không quan trọng vóc dáng của họ.
Khách hàng của Lanvin lúc bấy giờ có thể kể đến Gwyneth Paltrow, Nicole Kidman, Sarah Jessica Parker, Charlize Theron…toàn những cô đào nổi tiếng giới Hollywood. Và quan trọng hơn là Alber không cần trả họ một xu để họ yêu mến Lanvin! Khi ông phát hiện ra Kate Moss sở hữu một thiết kế của mình, Alber Elbaz đã cực kỳ sốc.
Cuộc sống hậu Lanvin của Alber Elbaz
Alber Elbaz thiết kế cho AZ Factory. Ảnh: AZ Factory
Tháng 10/2015, bỗng nhiên Lanvin thông báo: Alber Elbaz sẽ rời cương vị Giám đốc sáng tạo. Lý do đến từ sự bất đồng với bà Shaw Lan-Wang.
Nhà tài phiệt gốc Hoa này không đủ tiền mặt để đầu tư cho mọi hoạt động Lanvin. Nhưng theo Reuters, bà cũng liên tiếp từ chối sự đầu tư từ các tập đoàn khác – cụ thể là Mayhoola (sở hữu Valentino) và tập đoàn Kering (sở hữu Gucci, Balenciaga). Sự yếu kém về mặt quản lý của bà Shaw Lan-Wang khiến Alber Elbaz bất mãn.
>>> Xem thêm: NHỮNG BIẾN CHUYỂN CỦA LANVIN DƯỚI SỰ SỞ HỮU CỦA TẬP ĐOÀN TRUNG QUỐC
Trong một cuộc phỏng vấn, Alber Elbaz từng thổ lộ vẫn muốn tìm một công việc toàn thời gian trong ngành thời trang, nhưng trong lòng đầy e ngại sau cú ngã tại Lanvin. Trong lúc ấy, ông vẫn làm nhiều dự án nhỏ khác. Ví dụ như thiết kế trang phục trong phim A Tale of Love and Darkness cho Natalie Portman. Bắt tay cùng thương hiệu nước hoa Frédérick Malle, giày Converse, và túi Le SportSac.
Cuối cùng, Alber Elbaz tìm được sự đồng cảm ở tập đoàn Richemont. Cả hai bắt đầu lên kế hoạch năm 2019. Và năm 2020, AZ Factory ra đời, đánh dấu một chương mới trong sự nghiệp của Alber Elbaz. AZ Factory cực ngộ nghĩnh, tươi vui, với những trang phục có phom dáng dễ mặc và tôn vinh hình thể của người phụ nữ.
“Chúng tôi đang trên con đường thiết kế những tác phẩm thời trang tuyệt đẹp, có ích, hữu dụng, phù hợp với mọi hình thể. Chúng tôi là một nơi để thử nghiệm những gì mới mẻ, theo cách riêng của mình”
– Alber Elbaz viết về AZ Factory –
Một thiết kế cho Tết 2021 của AZ Factory. Ảnh: AZ Factory
Tuy nhiên, niềm vui mới đến với Alber Elbaz quá ngắn ngủi. Nhà thiết kế tạ thế năm 2021 khi AZ Factory mới chưa đầy 3 tháng tuổi. Chưa rõ số phận thương hiệu này sẽ ra sao. Nhưng cả thế giới thời trang sẽ mãi mãi nhớ về Alber Elbaz như một thiên tài không bao giờ đầu hàng trước số phận, luôn luôn được khách hàng yêu quý và ngược lại, yêu quý các khách hàng của mình.
>>> Xem thêm: SỐ PHẬN NGHIỆT NGÃ CỦA NHÀ THIẾT KẾ THỜI TRANG
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
