Jean Paul Gauliter và Olivier Rousteing (phải) tại show diễn Jean Paul Gaultier Haute Couture Thu Đông 2022. Ảnh: ImaxTree
Mùa Haute Couture Xuân Hè 2020, giới mộ điệu nhận “tin dữ”: nhà thiết kế Jean Paul Gaultier nghỉ hưu. Đây sẽ là bộ sưu tập Haute Couture cuối cùng của ông. Tuy nhiên, Gaultier nghỉ hưu không đồng nghĩa với việc thương hiệu cùng tên ông đi đến hồi kết. Thương hiệu vẫn phát triển với những di sản mà Gaultier đã xây dựng suốt quãng thời gian dài.
Do đó, giây phút cảm động với những ai yêu mến thời trang và Jean Paul Gaultier có lẽ là khoảnh khắc Olivier Rousteing nắm tay nhà sáng lập thương hiệu, khi kết thúc show Jean Paul Gaultier Haute Couture Thu Đông 2022. Cả hai cùng đứng chào giới mộ điệu từ ban công của địa điểm trình diễn. Trước đó, một người mẫu trình diễn đã tặng Jean Paul Gaultier đóa hồng, tỏ lòng ngưỡng mộ nhà thiết kế Couture nổi danh.
Một thiết kế Jean Paul Gaultier Haute Couture by Olivier Rousteing, gợi nhớ bộ sưu tập Les Tatouages năm 1994. Ảnh: ImaxTree
Rousteing mở màn show diễn với hàng loạt thiết kế nam giới, lấy cảm hứng trực tiếp từ bộ sưu tập Les Tatouges (hình xăm) năm 1994 của Gaultier. Đối với anh, bộ sưu tập năm đó đã tạo nên dấu ấn về sự đa dạng. Jean Paul Gaultier Haute Couture Thu Đông 2022/23 nối dài di sản của Jean Paul Gaultier giữa làng mốt thế giới: áo ngực chóp nón, sọc thủy thủ.
Diễn dịch tinh thần nổi loạn của nhà sáng lập Jean Paul Gaultier, Olivier Rousteing (Giám đốc Sáng tạo đương nhiệm của Balmain) mang đến các thiết kế đậm DNA của Gaultier.
Khép lại show Jean Paul Gaultier Haute Couture Xuân Hè 2022. Ảnh: ImaxTree
Với hơn 200 thiết kế trình làng, show diễn gói gọn sự nghiệp thời trang kéo dài hơn 50 năm của nhà thiết kế Pháp. Sự đa dạng sắc tộc, giới tính, xu hướng tái chế và tính bền vững đang được nhiều nhà mốt theo đuổi đã trở thành DNA không thể tách rời của Gaultier từ lâu.
Chưa từng được đào tạo thời trang bài bản
Jean Paul Gaultier (đồ xanh) tại show diễn Haute Couture Xuân Hè 2020, show diễn từ giã sàn diễn của ông. Ảnh: ImaxTree
Jean Paul Gaultier chưa từng được đào tạo thời trang bài bản. Bà của ông là người truyền cảm hứng và nuôi dưỡng đam mê thời trang trong cậu bé Gaultier. Chú gấu Teddy của Gaultier là “người mẫu” đầu tiên diện những sáng tạo thời trang đầu đời của Jean Paul Gaultier.
Ở tuổi 18, Jean Paul Gaultier gửi những bản phác thảo thiết kế của mình tới 27 công ty thời trang. Nhận ra tài năng đặc biệt của cậu trai vùng Val-de-Marne qua những bản phác thảo, huyền thoại thời trang Pierre Cardin đã tuyển ông. Sau một năm làm trợ lý cho Pierre Cardin, Gaultier chuyển sang làm việc với Jaques Esterel.
Khoảng thời gian này, nhà thiết kế người Pháp bắt đầu định hình phong cách cá nhân. Tiếp đó, Gaultier chuyển đến làm việc cho nhà couture Jean Patou. Một trong những điều tốt đẹp nhất khi làm việc tại Jean Patou là thỏa mãn những kỳ vọng của Jean Paul Gaultier trong thời trang.
Năm 1974, Jean Paul Gaultier quay về với Pierre Cardin, quản lý chi nhánh tại Manila.
>>> XEM THÊM: PIERRE CARDIN QUA ĐỜI: NHÌN LẠI CUỘC ĐỜI NTK ĐÃ THAY ĐỔI NGÀNH MAY MẶC VIỆT
Xây dựng đế chế riêng
Gaultier (đồ xanh, giữa) tại show diễn giã từ sự nghiệp thiết kế.
Năm 1976, Jean Paul Gaultier ra mắt bộ sưu tập cá nhân đầu tay. Tuy nhiên, đến năm 1982, ông mới thành lập thương hiệu nhờ sự cổ vũ của người cộng sự đồng thời là bạn đời, Francis Menuge. “Francis luôn thúc giục tôi khởi nghiệp nghiêm túc, bởi tôi không phải là người nhiều tham vọng. Tôi muốn trở thành nhà thiết kế nhưng tôi chẳng ham hố tạo lập thương hiệu riêng… Nếu không gặp Francis thì giờ có khi tôi đã là một con người khác”, Jean Paul Gaultier tâm sự.
Là người tôn thờ chủ nghĩa cá nhân và sự bứt phá, Jean Paul Gaultier đứng ngoài các chuẩn mực thời trang thông thường. Trong mỗi show diễn của Jean Paul Gaultier, người mẫu đa dạng vóc dáng, tuổi tác và giới tính. Đó có thể là một cụ già, một cô gái đẫy đà, phốp pháp. Người mẫu của Gaultier có khi là một ngôi sao của làng giải trí, cũng có thể là một người lao động phổ thông.
Ông giải thích: “Trên đời không tồn tại một kiểu đẹp duy nhất. Có rất nhiều vẻ đẹp khác nhau”.
Gã trai hư của làng thời trang
Với Gaultier, mọi thứ phải thật xốc nổi, nhất là trong thời trang
Năm 1984, trong các show diễn ở Paris và London, Gaultier đã giới thiệu mẫu váy quấn… dành cho nam giới. Với ông, trang phục nên lưỡng tính. Thật gây sốc! Ai cũng bàn tán về điều đó.
Khi được hỏi: “Liệu ông có thực sự nghĩ nam giới có thể mặc váy?”, Jean Paul Gaultier đáp trả bằng cách mặc nhiều chiếc váy vào người! Sự kiện này cũng đánh dấu cho biệt danh L’Enfant terrible (gã trai hư) mà làng thời trang dành cho Gaultier.
Ông bảo: “Trong thế giới của Gaultier, “nhìn đẹp và trầm tính” không tồn tại”. Vì vậy, ông thích là chàng trai hư nổi loạn. Gaultier từng bộc bạch: ‘Gã trai hư’ trong tôi luôn truyền cho tôi sinh lực và sức mạnh.
Di sản thời trang của Jean Paul Gaultier
Gaultier khát khao xóa bỏ các quy ước và phạm trù xã hội đã được thiết lập. Với bộ sưu tập Toy Boy năm 1983, nhà thiết kế người Pháp đã biến kẻ sọc thủy thủ (breton hoặc marinière) trở thành trang phục ứng dụng rất đỗi thời thượng. Hoa văn này khi dùng cho nữ giới cũng gợi cảm vô cùng.
Kẻ sọc thủy thủ di sản của Gaultier, tại show diễn Haute Couture Xuân Hè 2022. Ảnh: ImaxTree
Ở bộ sưu tập mùa Thu Đông 1984, ông ra mắt chiếc váy corset với bra hình nón. Thiết kế váy ôm sát vào cơ thể như một chiếc áo nịt ngực; với chi tiết khiêu khích rõ ràng là phần nón phóng đại ngang ngực ở chính giữa chiếc váy.
Irina Shayk và chiếc áo ngực hình chóp nón trứ danh của Gaultier; tại show diễn Haute Couture Xuân Hè 2022. Ảnh: ImaxTree
Chiếc áo ngực chóp nón di sản của Gaultier tái xuất trên sàn diễn Haute Couture Thu Đông 2022. Ảnh: ImaxTree
Thiết kế áo ngực chóp nón này sau đó đã làm nên một cơn địa chấn của văn hóa đại chúng, khi Madonna diện trong show diễn Blond Ambition năm 1990. Năm 1994, bộ sưu tập Les Tatouages với họa tiết hình xăm in trên nên lụa. Khi mặc, chúng hòa hợp với cơ thể tựa như hình xăm thực thụ.
Jean Paul Gaultier và Haute Couture
Sau hai thập niên ra mắt thương hiệu thời trang may sẵn, Gaultier bước vào lãnh địa Haute Couture. Với cuộc chơi tuyệt đỉnh xa xỉ của thời trang, gã trai hư tiếp tục tư tưởng xóa nhòa lằn ranh giới tính.
“Tôi ủng hộ bình đẳng giới. Nếu có thời trang cao cấp dành cho nữ thì tại sao nam lại không có?”, Jean Paul Gaultier đặt vấn đề trong bộ sưu tập Haute Couture Xuân 1997.
Một thiết kế Jean Paul Gaultier Haute Couture Xuân Hè 2022, do Glenn Martens thực hiện. Ảnh: ImaxTree
Ý tưởng thiết kế của Gaultier đa phần đến từ chiêm tinh học; các biểu tượng tôn giáo, Celtic, thư pháp, hình xăm và trang phục hoa văn truyền thống từ khắp nơi trên thế giới. Với các thiết kế Haute Couture, trang phục lại khác thường và vui tươi. Ông tiên phong mang văn hóa đường phố vào Haute Couture.
Một thiết kế thuộc bộ sưu tập Haute Couture Thu Đông 2022/23 by Olivier Rousteing. Phom dáng vai rộng và dốc, phần hông hẹp làm nôir bật đôi chân là đặc trưng của Gaultier trong giai đoạn 1980. Ảnh: ImaxTree
Khái niệm lưỡng tính (androgyny) là thứ mà Gaultier đã đạt đến giới hạn của nó. Gaultier từng đặt ra câu hỏi: “Nam tính là gì và nữ tính là gì?”. Để trả lời, các thiết kế của ông là minh chứng rõ ràng nhất cho việc xóa nhòa những định kiến về giới trong thời trang.
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
