Công nghệ nhựa sinh học phân hủy thiên nhiên làm từ tảo biển

Ba công ty chế tác nhựa sinh học làm từ tảo biển, có thể phân hủy hữu cơ, lọt top 3 trong giải thưởng Tom Ford Plastic Innovation Prize. Ảnh: Sway

Có nhiều loại nhựa có thể được tái chế, nhưng loại màng nhựa mỏng thường dùng để làm màng bọc thực phẩm hay quấn ngoài bảo vệ trang phục trong vận chuyển thì không thể. Ước tính, ngành công nghiệp thời trang thải ra môi trường khoảng 180 tỉ bao nilon mỏng này.

Để tìm cách khắc phục, Tom Ford đã trao giải thưởng Tom Ford Plastic Innovation Prize trị giá 1 triệu đô-la Mỹ cho người thắng cuộc. Nhưng cuộc thi vì môi trường đã tìm ra không chỉ một mà nhiều đơn vị. Tất cả cùng tìm thấy giải pháp thay thế ở nhựa sinh học làm từ rong biển.

ĐỊNH NGHĨA: Nhựa sinh học (bioplastic) có thể được định nghĩa là một loại polyme được sản xuất sử dụng nguyên liệu tự nhiên hoặc tài nguyên tái tạo thay vì dầu mỏ.

Ba đơn vị chiến thắng cuộc thi Tom Ford Plastic Innovation Prize

Những bao nhựa này thực chất đều có thể phân hủy thiên nhiên. Ảnh: Notpla

Ba công ty thắng giải chung cuộc Tom Ford Plastic Innovation Prize đều chọn tảo biển để chế tạo nhựa sinh học, có thể phân hủy tự nhiên trong môi trường. Đó là:

Sway, một công ty của Mỹ cung cấp các sản phẩm thay thế nhựa gốc dầu mỏ. Loại màng bọc nhựa sinh học của Sway thậm chí có thể phân hủy tại nhà, khác với các loại chỉ có thể được phân hủy tại các trung tâm công nghiệp.
Zerocircle, một công ty có trụ sở tại Ấn Độ sản xuất vật liệu đóng gói an toàn cho động vật hoang dã và đại dương từ rong biển. Nguồn rong biển Zerocircle sử dụng được thu hoạch từ biểnđịa phương, phân hủy và trở nên vô hại sau khi sử dụng.
Notpla, một công ty khởi nghiệp có trụ sở tại London tiên phong trong lĩnh vực bao bì màng bọc tự nhiên sử dụng rong biển thay thế cho nhựa sử dụng một lần.

Nhựa sinh học làm từ tảo biển là tương lai

Ở Việt Nam, nhà thiết kế Trần Hùng từng thử nghiệm chế tác đầm làm từ nhựa sinh học tảo biển. Ảnh: Shinvox

Vì sao không hẹn mà gặp, cả ba công ty cùng tạo ra màng bọc nhựa phân hủy thiên nhiên làm từ tảo biển?

Pierre Paslier, đồng giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Notpla, cho biết: “Thế giới có hơn 12.000 loại tảo biển khác nhau, chúng hẳn có cấu trúc khác nhau để đáp ứng nhu cầu bao bì đa dạng”.

Còn Julia Marsh, Giám đốc điều hành và nhà đồng sáng lập của Sway ở California cho biết, “Rong biển là một nguồn nguyên liệu dồi dào, không đòi hỏi quá trình nuôi trồng phức tạp. Mọc dưới đáy biển, nó không cần đất trồng cây, nước ngọt hay phân bón”. Nhờ đặc tính này, bất kỳ quốc gia nào có miền biển cũng có thể tạo trang trại trồng tảo biển.

Bên cạnh đó, tảo biển có thể mọc nhanh. Một số loại có thể mọc tới 60 cm/ngày. Trong quá trình mọc, chúng cũng hấp thu CO2 dưới đáy biển không kém gì cách cây xanh thanh lọc CO2 trong không khí. Nuôi trồng tảo biển do đó mang lại vô vàn lợi ích.

Hình ảnh thu hoạch rong biển. Ảnh: Sway

Việc thương mại hóa các sản phẩm nhựa sinh học làm từ tảo biển này cũng không phải là giấc mơ hão huyền. Cả ba công ty kể trên đều đã có tiến độ cụ thể.

Từ mùa xuân 2023, Sway đã bắt đầu bán những túi nhựa sinh học đầu tiên cho các công ty thời trang. Sản phẩm đang chờ cấp bằng sáng chế của công ty có thể được biến thành túi nhựa, giấy gói và túi nhỏ, ở nhiều màu sắc và kích thước đạt yêu cầu bao bì cần thiết cho các hãng thời trang.

Bao bì nhựa trong thời trang của Sway. Ảnh: Sway

Notpla cũng đã có sẵn sản phẩm thương mại dùng trong công nghiệp thực phẩm, ví dụ lớp màng nhựa dùng để chống thấm cho hộp giấy và ly giấy thực phẩm, hay bao bì đựng sốt dùng một lần rồi vứt bỏ. Pierre Paslier cho biết rằng sản phẩm Notpla đã được áp dụng cho các hộp đồ ăn takeaway ở tám quốc gia thuộc Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh. Các dòng sản phẩm khác đang trong quá trình công nghiệp hóa.

Bao Ooho đựng sốt và hộp giấy Notpla Coating đều làm từ nhựa sinh học rong biển. Ảnh: Notpla

Zerocircle thì chậm hơn một chút. Công ty khởi nghiệp này dự kiến sẽ bắt đầu bày bán sản phẩm thương mại vào mùa thu năm nay. Theo Neha Jain, Giám đốc điều hành và người sáng lập: “Động lực lớn nhất đối với tôi là tìm ra một giải pháp đơn giản, có lợi cho những gì tôi tin là vấn đề lớn nhất của thời đại chúng ta.

Chất lượng sản phẩm được bảo chứng bởi Tom Ford và các thương hiệu thời trang lớn

Ảnh: Oleksandr Sushko on Unsplash

Màng bọc nhựa sinh học làm từ tảo biển có thể phân hủy thiên nhiên của cả ba công ty trên đã trải qua vô số thử thách được đề ra xuyên suốt cuộc thi Tom Ford Plastic Innovation Prize, kéo dài từ năm 2020 đến nay.

“Tôi bắt đầu đề ra cuộc thi này cách đây ba năm với ước nguyện thế giới của con cháu chúng ta sẽ tốt hơn với các phát minh. Tôi muốn là một phần của giải pháp chứ không phải là người phá hoại. Nếu chúng ta không làm gì cả, khiến cho rác thải lấp đầy các đại dương, cuộc sống trên trái đất sẽ không thể được cứu vãn”, nhà thiết kế Tom Ford cho biết.

Ảnh: Sway

Các công ty lọt vào vòng bán kết của cuộc thi đã trải qua những vòng kiểm nghiệm kéo dài đến chín tháng dưới sự giám sát của Nike, viện khoa học New Materials Institute tại trường đại học Georgia, và viện hải dương học ở Seattle, Mỹ. Mục đích nhằm kiểm tra xem thực sự loại nhựa sinh học tảo biển họ sáng chế ra “có thật sự phân hủy thiên nhiên, không ảnh hưởng xấu tới môi trường, nhưng vẫn đảm bảo đáp ứng yêu cầu thương mại ở mức giá hợp lý, và có thể được nhân rộng sản xuất”.

Sau khi Top 8 được tìm ra, họ tiếp tục phải sản xuất sản phẩm thử nghiệm cho các thương hiệu thời trang, làm đẹp và công nghệ khác nhau như Tom Ford, J.Crew, HP, Dell Technologies, Nike, Stella McCartney, Vuori, Veronica Beard…

Cuối cùng, Top 3 chung cuộc được trao cho Sway, Zerocircle và Notpla. Các công ty này lần lượt nhận về giải thưởng tiền mặt là 600.000, 250.000 và 150.000 đô-la Mỹ, cùng với những cam kết về hỗ trợ mở rộng sản xuất, đầu tư và kết nối kinh doanh từ tập đoàn The Estée Lauder và quỹ đầu tư Trousdale Ventures.

Hoàng tử William phân phát burger dùng hộp cán màng nilon phân hủy thiên nhiên của Notpla. Ảnh: Notpla

“Chứng kiến những bộ óc xuất chúng trong cuộc thi này đã mang cho tôi niềm hy vọng phi thường rằng chúng ta có thể biến điều không thể thành có thể. Ba đơn vị chiến thắng đã tạo ra các giải pháp thay thế thực sự khả thi — các giải pháp thay thế mà khi được nhân rộng trên các thị trường và ngành công nghiệp sẽ thay đổi mạnh mẽ tiến trình lành mạnh của hành tinh chúng ta”, ông Tom Ford kết luận.