Shakespeare từng nói rằng: “Không nghệ thuật nào có thể tìm thấy được cấu trúc của tâm hồn bên dưới gương mặt”. Tuy nhiên, ông lại sống trong thời đại không có máy ảnh và cũng chẳng có David Bailey.
Dưới ống kính của Bailey, những tấm ảnh chân dung mới nhất của nữ hoàng Elizabeth II bộc lộ sự vô tư, thông thái, lòng nhân ái và ý chí mạnh mẽ trong việc cai quản vương quốc Anh qua 62 năm.
Bộ trang sức mà nữ hoàng đeo là những món đồ yêu thích nhất của bà: vòng cổ đính đá sapphire và kim cương cùng bộ với hoa tai. Chúng là món quà của cha bà, vua George VI, nhân dịp đám cưới của bà với hoàng thân Philip năm 1947.
Bên cạnh giá trị cao và vẻ đẹp sang trọng, bộ trang sức còn có ý nghĩa vô cùng to lớn với nữ hoàng, đó là cảm giác thật thân quen. Chiếc đầm do một trợ lý riêng là nhà thiết kế Angela Kelly chọn. Cô vốn là người hiểu rõ hoàng gia Anh muốn mang lại hình ảnh như thế nào trước công chúng, đó là vừa phải lộng lẫy nhưng lại không quá khoa trương.
Dưới ống kính của David Bailey, chúng ta có thể nhìn thấy chân dung của nữ hoàng Elizabeth mang nét cương nghị, chính trực và độ lượng. Phẩm giá cao quý của bà còn biểu lộ trong những chuẩn mực vừa phải dù thể hiện trong sự hào nhoáng. Ẩn chứa bên trong vẻ đẹp ấy là một thoáng nhan sắc của thời son trẻ còn đọng lại. Bailey cho chúng ta thấy nữ hoàng không chỉ là một biểu tượng mà còn là một người thân thiện, lôi cuốn, bộc trực, quyền lực mạnh mẽ nhưng không hề khoa trương – đúng như phẩm giá tiêu chuẩn của một người Anh quốc. Ông khiến người dân Anh cảm thấy dưới sự trị vì của nữ hoàng, họ đang có một tương lai tốt hơn.
Là một trong những nhiếp ảnh gia tài năng và lôi cuốn nhất, David Bailey là một nghệ sỹ vĩ đại, người được cho rằng sẽ định hình nghệ thuật nước Anh hiện đại như Van Dyck từng làm vào thời kỳ Stuart hoặc như Jacques-Louis David vào thời kỳ Cách mạng Pháp.
Tôi đã biết Bailey từ khá lâu. Ở một mặt nào đó, ông có rất nhiều điểm khác biệt so với nữ hoàng. Sinh sau nữ hoàng 12 năm, thuở nhỏ, ông là đứa trẻ bất trị trong một gia đình lao động ở con phố đầy trộm cắp phía Đông London. Bailey có thể ăn miếng trả miếng một ai đó mà không cần phải đắn đo, suy tính. Trong khi nữ hoàng thì hoàn toàn ngược lại. Tuy nhiên, cũng có những điểm tương đồng giữa Bailey và nữ hoàng. Đó là cách họ đầy kiên nhẫn và chính xác khi quan sát người khác, cách họ hết sức tận tâm cho sự nghiệp. Với nữ hoàng là giữ vai trò trách nhiệm trước công chúng, với Bailey là nghĩa vụ với nghệ thuật và sự hoàn mỹ. Họ vẫn đang làm việc và gặt hái nhiều thành tựu. Niềm vui của họ đến từ cuộc sống. Cả hai đều tuyệt vời, rất đúng kiểu Anh quốc.
Những tấm ảnh chân dung này vừa được thực hiện trước sinh nhật lần thứ 88 của nữ hoàng, không chứa đựng sự lừa dối nào cả. Bạn nhìn thấy nó như thế nào là nó như vậy, không giống như chúng ta đã nhìn thấy nữ hoàng Elizabeth trước đây.
Bailey là người dẫn đầu làn sóng mới trong phong cách nhiếp ảnh thời trang Anh quốc những năm 1960. Ông làm việc với những người phụ nữ đẹp nhất thế giới, kết hôn với 3 người trong số ấy và đến giờ họ vẫn còn là bạn của nhau.
Điển hình cho sự bùng nổ năng lượng sáng tạo, Bailey còn giúp định hình phong cách biến hóa ở London lúc bấy giờ. Đó là thời kỳ của The Beatles và phố Carnaby, khi phụ nữ nhận ra rằng họ không nhất thiết phải mang giày da nâu hay đen mà có thể là satin vàng để trông quyến rũ hơn.
Với tài năng của mình, Bailey nhận ra có thể ghi lại hình ảnh một người phụ nữ đẹp bằng nhiều cách khác nhau, biến đổi cô ấy từ lạnh lùng và đầy sang cả trong bộ trang phục cưỡi ngựa thành một hình mẫu sống động với nhiều cảm xúc. Chỉ cần một chút thay đổi, tấm ảnh sẽ tạo ra một viễn cảnh tương lai rất khác. Và ông đã đúng. Đến giờ ông vẫn đang thực hiện việc đó.
Thế nhưng tôi nghĩ, nước Anh đạt được những thành tựu mơ ước của cả thế giới không phải bằng cách khoe khoang. Những chuyên gia hàng đầu về nghệ thuật hình ảnh, thời trang, kiến trúc, thiết kế hoặc nhà văn của chúng tôi đều làm việc cho đất nước.
“Khi chúng tôi nhìn ngắm những tấm ảnh chân dung tuyệt vời từ sự hợp tác giữa hai người London, một là đứa bé trai của đường phố ngày nào giờ đã là một nghệ sỹ, và người kia là nữ hoàng, chúng tôi thấy ngay rằng đó chính là tinh thần của một nước Anh vĩ đại đang chào đón tương lai” – trích từ quyển sách Love and Inheritance của nhà văn Fay Weldon.
Thông tin thêm về nhiếp ảnh gia David Bailey
Hơn năm thập kỷ qua, Bailey là tấm gương tốt nhất cho người hoạt động sáng tạo ở vương quốc Anh. Ông đã ghi lại hình ảnh của nhiều chính trị gia, ngôi sao nhạc rock, những lãnh chúa và cả người bị áp bức. David Bailey không chỉ cung cấp hình ảnh thông qua ống kính mà còn đưa ra những thông điệp giới thiệu nền văn hóa Anh quốc dưới thời đại được nhiều người quan tâm nhất. Theo đó, thế giới luôn ngưỡng mộ hoàng gia Anh và những khoảnh khắc mang tính văn hóa khó quên. Chẳng hạn phút giây Helen Mirren nhận giải Oscar cho vai diễn nữ hoàng Elizabeth năm 2006; Đám cưới của hoàng tử William và công nương Kate; Sự ra đời của hoàng tử George…
Ảnh: David Bailey. Bài: Fay Weldon.
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
