LỊCH SỬ BALENCIAGA: SỰ HỒI SINH CỦA MỘT ĐẾ CHẾ THỜI TRANG

Quảng cáo Balenciaga mùa Thu Đông 2018. Ảnh: Instagram

Balenciaga được thành lập bởi couturier người Tây Ban Nha, Cristóbal Balenciaga từ năm 1919. Nhắc đến Cristóbal Balenciaga, người ta luôn nói về những thiết kế phá vỡ mọi nguyên tắc. Ông xóa bỏ các phom dáng nhàm chán bằng những cải tiến sáng tạo mang tính lịch sử. Đồng thời đem đến một cuộc định hình mới về phom dáng cho phái đẹp suốt thập niên 1950.

Lối tư duy khác biệt của Balenciaga ảnh hưởng phần lớn từ nghệ thuật điêu khắc và kiến trúc. Thậm chí người ta còn truyền tai nhau rằng:

“Bất kỳ một phụ nữ nào khoác lên mình bộ suit may đo từ nhà Cristóbal thì khó lòng vừa ý một nhà may khác.”

Chân dung nhà thiết kế Cristóbal Balenciaga, thập niên 1950

Cristóbal Balenciaga, bậc thầy lỗi lạc của làng thời trang thế giới

Điều khác biệt làm nên tên tuổi của Cristóbal Balenciaga chính là những đường cắt ráp phá cách đi trước thời đại. Điều đó thể hiện rõ nét ở đường cắt tinh xảo. Sự linh hoạt và tính toán tỉ lệ tuyệt vời trong thiết kế của ông.

Tài năng của ông lan khắp châu Âu và trở thành sự lựa chọn hàng đầu của giới thượng lưu. Các khách hàng ruột của ông phải kể đến các nữ minh tinh đình đám như Marlene Dietrich hay Greta Garbo. Ngay cả giai đoạn trong thế chiến, các khách hàng thượng lưu sẵn sàng gạt bỏ sự an toàn của mình chỉ để bay đến Paris xem bộ sưu tập mới của ông.

Minh tinh Marlene Dietrich diện thiết kế của Balenciaga, 1962.

Balenciaga cũng là người hiểu rõ điều gì phù hợp nhất với khách hàng của mình. Có người sẵn sàng chi một số tiền lớn để mua cả bộ sưu tập của Cristóbal nhưng bị ông từ chối. Nổi tiếng nhất có lẽ là câu chuyện của người thừa kế Woolworth, Barbara Hutton. Cô nàng quý tộc này mong muốn được sở hữu 19 mẫu đầm; 6 bộ suit; 3 áo khoác trong bộ sưu tập của Cristóbal. Thế nhưng nhà thiết kế đã lạnh lùng thẳng thừng khước từ.

Gia tài thiết kế của nhà sáng lập

Những năm 1950 và 1960 được xem là thời kỳ đỉnh cao và rực rỡ nhất của đế chế Balenciaga. Không như những nhà mốt xuất phát cùng thời điểm, ông không có một thiết kế biểu tượng cụ thể cho riêng mình.

Coco Chanel có ‘Little Black Dress’. Dior thì nổi danh với ‘New Look’ năm 1947. Nhưng khi nhắc về Balenciaga, lại có hàng tá những mẫu thiết kế đình đám. Mỗi thời kỳ, Balenciaga lại có một mẫu nổi bật.

Điển hình như đầm trống ‘barrel line’ (1947); bộ suit ‘semi-fitted’ (1951); đầm phồng ‘balloon’ (1953); tunic (1955); đầm hình kén ‘sack dress’ (1957); ‘baby-doll’ (1958)…

Áo khoác hình kén ‘sack dress’, 1957.

Mẫu áo khoác và váy phồng balloon, 1953.

>>> Xem thêm: CHIÊM NGƯỠNG 10 THIẾT KẾ TIÊU BIỂU TRONG SỰ NGHIỆP CỦA CRISTÓBAL BALENCIAGA

Cùng với Coco Chanel và Christian Dior, Cristóbal Balenciaga là nhà mốt quyền lực nhất của thế kỷ 20. Tuy vậy, ngày 23 tháng 3 năm 1972, thương hiệu gần như sụp đổ sau sự ra đi của Cristóbal Balenciaga.

Từ một nhà haute couture được sùng bái nhất, Balenciaga rơi thẳng suốt vực thẳm. Thậm chí đứng trước bờ vực phá sản. Người ta tiếc thương cho sự lụi tàn của một thương hiệu lẫy lừng của thế giới. Sau tất cả, Balenciaga vẫn vượt qua thời điểm khó khăn và quay trở lại đường đua.

Chiếc áo khoác gấp nếp của Balenciaga, 1950.

Truyền nhân phù hợp nhất, Nicolas Ghesquière

Balenciaga gần như đã là một thương hiệu bị rơi dần vào quên lãng. Bước ngoặt lớn đã xuất hiện vào năm 1986. Công ty sản xuất mỹ phẩm làm đẹp và nước hoa Jacques Bogart S.A. quyết định mua lại thương hiệu. Khi ấy doanh thu chủ yếu của Balenciaga đến từ việc buôn bán nước hoa. Đó vẫn được xem là sự hồi sinh mới. Năm 2001, Balenciaga chính thức được tập đoàn Kering mua lại và tiếp quản cho đến hiện nay.

Cho tới nay, thương hiệu đã trải qua 4 đời giám đốc sáng tạo. Lần lượt là Michel Goma (1987 – 1992); Josephus Thimister (1992 – 1997); Nicolas Ghesquière (1997 – 2012); Alexander Wang (2013 – 2016). Tháng 10/2015, cương vị giám đốc sáng tạo của Balenciaga được trao cho nhà thiết kế Demna Gvasalia.

Trên thực tế, Balenciaga đã có cú chuyển mình mạnh mẽ nhờ Nicolas Ghesquière. Người ta gọi Ghesquière là “truyền nhân” kế nghiệp phù hợp nhất của nhà sáng lập. Bởi anh không chỉ có công vực dậy cả một đế chế đang rơi dần vào quên lãng. Tinh thần và tôn chỉ trong thiết kế của Balenciaga luôn được Ghesquière giữ vững và duy trì.

Sàn diễn Balenciaga Thu Đông 2002 dưới thời Nicolas Ghesquière

Trong suốt 15 năm gắn bó, Nicolas Ghesquière đã tạo ra “hiệu ứng Ghesquière” của riêng mình. Mọi sáng tạo của anh luôn giữ được những giá trị cốt lõi của Balenciaga. Mẫu túi Lariat được thiết kế bởi Ghesquière trở thành “IT bag”. Nó được săn lùng ở cả thị trường quốc tế, và trở thành vật bất ly thân của hầu hết mọi cô gái. Sự cống hiến sáng tạo, tận tâm và đam mê của Ghesquière dành cho Balenciaga không hề nhỏ. Vậy nên sự chia tay của anh đã để lại nhiều sự tiếc nuối trong giới mộ điệu.

Chiếc túi mororcycle lariat đã trở thành một phần lịch sử của Balenciaga, 2001.

Hành trình tìm kiếm người kế nhiệm hoàn hảo

Tháng 12–2012, nhà thiết kế người Mỹ gốc Á nổi tiếng Alexander Wang trở thành người kế nhiệm Ghesquière. Thẳng thắn mà nói, sự tiếp nối của Wang trong 3 năm gắn bó với Balenciaga không thật sự ấn tượng. Một phần đến từ thế mạnh của Wang là về ‘Ready To Wear’. Anh không có nhiều kinh nghiệm trong thiết kế đồ mang cấu trúc của ‘Haute Couture’.

Dù vậy, vẫn phải thừa nhận rằng Wang là một marketer xuất sắc. Các mẫu thiết kế túi phong cách ‘sporty-chic’ của anh đều bán chạy. Wang đã giúp Balenciaga đạt mức tăng trưởng gấp đôi tính đến tháng 3–2015.

Bộ sưu tập đầu tay của Alexander Wang, mùa Thu Đông 2013 cho Balenciaga.

>>> Xem thêm: ALEXANDER WANG CHÍNH THỨC TUYÊN BỐ RỜI BALENCIAGA

Đến 2016, thương hiệu lại thêm một lần “thay da đổi thịt” với sự bổ nhiệm Demna Gvasalia vào vị trí thay thế Alexander Wang. Điều này mang lại nhiều tò mò và hoài nghi. Bởi lẽ không nhiều người biết đến Gvasalia. Dù thời điểm ấy anh đang rất thành công với vai trò thiết kế chính cho thương hiệu Vetements. Cũng giống người tiền nhiệm, Gvasalia chưa có kinh nghiệm trong thiết kế ‘Haute Couture’. Thậm chí phong cách chủ đạo của anh lại thiên hẳn về ‘avant-garde’ và ‘street style’.

Giám đốc sáng tạo đương nhiệm của Balenciaga, Demna Gvasalia.

Tuy nhiên, trong thiết kế của Gvasalia, người ta lại thấp thoáng thấy sắc thái và sự linh hoạt trong xử lý phom dáng của nhà sáng lập Cristóbal. Sự giao thoa rất riêng đó được trình làng qua bộ sưu tập Thu Đông 2016. Show diễn đầu tay đã giúp Gvasalia gây được tiếng vang nhất định từ công chúng.

Dưới thời Demna Gvasalia, Balenciaga đã trình làng những món đồ gây nghiện cho giới trẻ thế giới. Chẳng hạn hư: áo phông in logo; giày gót cao mũi nhọn ôm sát cổ chân; giày thể thao ‘Speed trainers’ và ‘Balenciaga Triple S’… Chẳng đâu xa, cứ nhìn báo cáo công bố từ Business of Fashion và Lyst , trang tìm kiếm thời trang trên toàn cầu là đủ thấy. Balenciaga đã vượt qua Gucci để chiếm vị trí dẫn đầu trong giai đoạn quý III năm 2017.

Thiết kế giày Balenciaga Triple S.

Con đại bàng sẽ tung cánh bay cao

Cái tài của Gvasalia là kiến tạo ra xu hướng để giới mộ điệu phải tuân theo luật chơi của mình. Balenciaga khiến người ta nghĩ ngay đến những gì quái lạ và thời thượng nhất.

“Phong cách của Balenciaga rất dễ nhận diện bởi thiết kế quái – lạ – độc. Có người thấy nó quá ngầu, người khác lại thấy nó xấu đến mức phát rồ!”

Thị trường thời trang đang có sự tăng trưởng mạnh về nhu cầu thời trang đường phố. Tâm lý khách hàng hiện đại, những người đã chán ngấy các món đồ rập khuôn. Họ sẽ luôn tìm kiếm những thứ thể hiện rõ cá tính. Với tư duy sáng tạo và cá tính độc đáo, Gvasalia đã thể hiện tinh thần Balenciaga một cách hoàn hảo nhất. Điều này càng cho sự lựa chọn giám đốc sáng tạo Gvasalia là điều đúng đắn nhất cho thương hiệu.

Balenciaga chính là ví dụ hoàn hảo cho những đổi thay kỳ diệu nhất. Sự lội dòng từ vị trí người “tụt lại phía sau”. Dần tăng tốc mạnh mẽ “trở lại đường đua” bằng những cú nổ lớn trong thời trang đương đại.

Chiến dịch quảng bá Balenciaga Xuân Hè 2019.

>>> Xem thêm: BALENCIAGA XUÂN HÈ 2020: KHI THỜI TRANG VÀ CHÍNH TRỊ LÀ “ĐÔI BẠN THÂN”

Theo White Papers Five Luxe Trends for 2015 của chuyên gia marketing Pam Danziger; đến năm 2035, millennials sẽ trở thành thế hệ tiêu thụ lớn nhất trong lịch sử nhân loại. Năm 2020, các millennials của thế hệ đầu tiên sẽ chạm đỉnh cao nhất trong khả năng thu nhập. Báo cáo của Reuters cho rằng, thế hệ millennials là nhóm khách hàng đóng góp chính cho sự tăng trưởng doanh thu của Balenciaga. CEO của Balenciaga, Cedric Charbit cũng đồng tình với ý kiến trên khi cho hay:

“Nhóm khách hàng millentials chiếm tới 60% doanh thu của Balenciaga. Hầu hết các danh mục bao gồm quần áo và túi xách, giày dép đều tăng trưởng lợi nhuận hơn 100%”.

Gucci và Balenciaga là hai cái tên thành công nhất với tầm nhìn chiến lược nhắm đến millennials. Cả Alessandro Michele và Demna Gvasalia đều tỏ ra am hiểu trong việc bán đi ý tưởng. Cũng như đặc tính cá nhân sản phẩm. Song vẫn hướng tới nét đặc trưng của thương hiệu.

Chiến dịch quảng bá Balenciaga Thu Đông 2019/2020.

Một cách rất tự nhiên, cả hai đã biến các sản phẩm thời trang thành một phần trong cuộc sống giới trẻ. Họ gắn tên mình vào khuôn khổ văn hóa Internet. Trong thế giới phẳng của những cú nhấp chuột vô tận, Balenciaga khai thác một cách đầy hiệu quả sức mạnh của tính chính trị, gây sốc và hài hước để trở nên nổi bật. Chẳng cần những chiến lược truyền thông quy mô rầm rộ. Balenciaga vẫn thành công nối tiếp thành công.

Harper’s Bazaar Việt Nam