Baccarat, thương hiệu pha lê Pháp với tuổi đời gần 3 thế kỷ

Pha lê Baccarat từ lâu đã là biểu tượng cho phong cách sống thượng lưu

Nhà thiết kế nội thất Thái Công từng gây bão mạng xã hội khi hướng dẫn cách cắm hoa qua video. Một lý do giúp bình hoa cắm tuyệt đẹp? Đó là sở hữu chiếc bình cắm hoa giống Thái Công. Anh tiết lộ chiếc bình cắm hoa từ thương hiệu Baccarat trị giá đến 400 triệu đồng.

Với những ai yêu thích nội thất cao cấp, Baccarat không phải là tên tuổi xa lạ. Đây là thương hiệu pha lê được hoàng gia Pháp bảo hộ và đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật chế tác pha lê.

Hành trình từ thủy tinh đến pha lê của Baccarat

Baccarat là tên một thị trấn thuộc vùng Lorraine, miền đông nước Pháp. Năm 1764, vua Louis XV đồng ý cho phép thành lập một xưởng chế tác thủy tinh tại thị trấn này. Xưởng do Hồng y người Pháp, Louis-Joseph de Laval-Montmorency, quản thúc và điều hành. Lúc ấy, xưởng chủ yếu sản xuất các vật dụng thủy tinh – cánh cửa sổ, gương và ly cốc.

Còn pha lê thì sao? Thực chất, Anh Quốc mới là cái nôi sở hữu công nghệ tuyệt mật chế tác nên pha lê ở châu Âu lúc bấy giờ. Nhưng các xưởng tại Pháp đã học lỏm được công nghệ này vào cuối thế kỷ 18, chỉ một vài năm trước khi Cách mạng Pháp nổ ra năm 1789. Kỹ thuật chế tác pha lê đến với xưởng thủy tinh Baccarat vào giai đoạn ấy.

Xưởng chế tác pha lê Baccarat tại Lorraine, Pháp

Xưởng chế tác Baccarat tại Lorraine, Pháp. Ảnh: Tourism Lorraine

Sản phẩm pha lê của Baccarat đầu tiên xuất xưởng năm 1816. Năm 1817, một nhà sản xuất pha lê từ Bỉ mua lại Baccarat, định hướng thương hiệu chỉ tập trung vào pha lê cao cấp. Năm 1823, Baccarat dành Huy chương vàng đầu tiên cho các tác phẩm trưng bày tại triển lãm thuỷ tinh quốc tế.

Theo thông lệ của nước Pháp, nếu một công xưởng sở hữu tài nghệ chế tác sản phẩm tuyệt đỉnh, thì nó sẽ thiết lập tên thương hiệu theo vùng miền nơi xưởng ấy tọa lạc. Giống như vùng Champagne được đặc quyền sở hữu thương hiệu sâm-panh sủi; vải dệt họa tiết của vùng Jouy-en-Josas được gọi là Toile de Jouy; thì Baccarat trở nên đồng nghĩa với một xưởng chế tác pha lê cao cấp.

Thương hiệu pha lê gắn liền với hoàng tộc và giới chính khách

Pha lê Baccarat thời kỳ đầu nổi tiếng với phong cách Art Deco

Baccarat nhận được đơn đặt hàng uỷ quyền hoàng gia đầu tiên vào năm 1823. Từ đó mở ra hàng dài những đơn đặt hàng từ các Hoàng Gia và nguyên thủ quốc gia trên khắp thế giới.

Đức Vua Louis XVIII đã đặt hàng một loạt vật dụng pha lê Baccarat thiết kế riêng theo ý ông để sử dụng trong cung điện của mình. Đơn đặt hàng này được cho là đã bắt đầu trào lưu tách biệt các loại ly dùng để uống nước, rượu vang trắng, rượu vang đỏ và vang sủi.

NGHỆ THUẬT THƯỞNG RƯỢU: CÁC LOẠI LY UỐNG RƯỢU CƠ BẢN

Đèn chùm Le Roi Soleil lấy cảm hứng từ vị “vua mặt trời” Louis XIV. Ông là nhà chinh phạt lớn trong lịch sử và là người đã đặt nền móng đầu tiên cho sự ra đời của ngành thời trang may đo cao cấp haute couture ngày nay. Ảnh: Baccarat Việt Nam

Charles X, Louis-Philippe, Napoleon III và nhiều nguyên thủ đứng đầu các quốc gia quyền lực đã sớm tiếp bước trong việc đưa ra các đơn đặt hàng. Những tác phẩm pha lê của Baccarat xuất hiện trong cung điện của các Maharajahs Ấn Độ; cho tới đèn chân nến của Sa Hoàng Nicholas II, và các đơn đặt hàng của Triều Đình Nhật Bản.

Baccarat ngày nay tạo nên những vật dụng trang trí bàn ăn, quầy bar đẹp long lanh`

PHA LÊ KHÁC THỦY TINH RA SAO?

Ngày nay, theo tiêu chuẩn Châu Âu, một vật phẩm pha lê phải chứa ít nhất 24% ô-xit chì (PbO).

Thuỷ tinh chứa khoảng 50% silica và không có ôxit chì. Pha lê chứa ít nhất 24% ôxit chì. Đây là sự khác biệt căn bản giữa thuỷ tinh và pha lê.

Tỉ lệ ô-xít chì trong pha lê tạo ra diện mạo trong suốt vượt trội. Thậm chí, chúng tạo ra hiệu ứng như cầu vồng khi ánh sáng đi qua, mỏng hơn thuỷ tinh thông thường nhưng lại nặng hơn và bền hơn.

Với các thương hiệu hàng đầu thế giới, pha lê được chế tác có thể chứa ô xít ở mức trên 24, khoảng 30 hoặc hơn thế nữa. Những sản phẩm này được gọi là Full Crystal (pha lê thuần), với độ sáng và bắt sáng vượt trội hơn nữa. Các hàm lượng này đều được quan sát và quản lý ở mức độ cho phép, an toàn để sử dụng cho việc ăn uống.

Tỉ lệ PbO càng cao thì kỹ thuật thổi và chế tác càng khó do nồng độ crystal càng đậm đặc. Nhưng chỉ số khúc xạ ánh sáng thì nhẹ hơn so với thuỷ tinh, nên pha lê càng lấp lánh và rực rỡ hơn nhiều. Chính vì vậy sản xuất pha lê cao cấp thường chế tác thủ công, theo số lượng giới hạn và đầu tư công sức chuyên sâu hơn so với thuỷ tinh có thể sản xuất hàng loạt số lượng lớn.

Chưa kể tới với các thiết kế tạo hình đặc biệt đòi hỏi sự chính xác cao sẽ kéo dài thêm thời gian chế tác.

Nhà chế tác pha lê màu đầu tiên trên thế giới

Baccarat giữ vị trí tiên phong trong thế giới pha lê. Năm 1839, Baccarat lần đầu tiên tạo ra pha lê màu. Kỹ thuật chế tác pha lê màu đến từ việc kết hợp các khoáng chất khác nhau vào giai đoạn thổi pha lê. Ví dụ màu đỏ Ruby vẫn còn nổi tiếng ngày nay được làm nên với bụi vàng 24 carat. Còn màu vàng hoàng kim được triều đình Nhật Bản hết mực săn đón là pha lê kết hợp uranium.

Nhờ kỹ thuật pha lê màu, Baccarat được trao Huy chương vàng tại Triển lãm Công nghiệp Quốc gia. Nhiều màu sắc được Baccarat sáng chế ra từ năm 1839 đã trở thành biểu tượng của thương hiệu.

Pha lê đỏ Ruby (trái) là di sản của Baccarat. Ảnh: Baccarat

Bình cắm hoa pha lê đỏ đã trở thành biểu tượng của lối sống xa xỉ. Ảnh: Baccarat

Các thiết kế của Baccarat là hiện thân hoàn hảo của nghệ thuật chế tác thủ công của Pháp (Savoir-faire). Mỗi tác phẩm Baccarat xuất xưởng đều phải đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng khắt khe nhất. Chúng đòi hỏi sự kiên nhẫn, chính xác, chuyên môn của đội ngũ nghệ nhân. Từ giả kim thuật, xử lý nguyên vật liệu, đến nhiều công đoạn hoàn thiện, mỗi thiết kế của Baccarat cần tới hơn 30 nghệ nhân (mỗi người có ít nhất 15 năm kinh nghiệm) để tạo ra một tác phẩm độc đáo nhất.

Với những công nghệ thượng thặng, Baccarat đã mở rộng địa hạt sang chế tác trang sức, nước hoa – ví dụ chai nước hoa cho Christian Dior, nước hoa 540 kết hợp cùng Maison Francis Kurkdijan, và phụ kiện cho hoàng gia như công nương Grace Kelly của Monaco hay công tước xứ Windsor.