Fornasetti

Khám phá thế giới mỹ lệ của Fornasetti qua đoạn phim hoạt hình ngắn.

Nếu yêu say mê thiết kế nội thất và đồ trang trí hiện đại của Ý, hẳn bạn từng nhìn thấy những hình ảnh siêu thực màu trắng đen của một phụ nữ trên đồ gốm sứ hay bàn ghế,… của nước này. Tác giả của các hình ảnh này là Piero Fornasetti (18/11/1913 – 15/10/1988). Ông là họa sỹ, thợ chạm khắc, nhà trang trí nội thất lừng danh người Ý.

Piero Fornasetti là ai?

Chân dung nghệ sỹ Piero Fornasetti.

Khi còn nhỏ, ông học tại trường Mỹ thuật ứng dụng trong công nghiệp Scuola Superiore tại Castello Sforzesco, Milan. Từ bé, ông đã có bản tính nổi loạn một cách bất thường, luôn không ngừng tò mò, nghiên cứu, sưu tầm tạp chí và mở rộng tầm hiểu biết của mình trong nghệ thuật nói chung.

Với khả năng sáng tạo không ngừng nghỉ và vô cùng đa dạng, ông trở thành một trong những nhân vật có nhiều sáng tác nhất của thế kỷ 20, với hơn 13.000 tác phẩm. Ngày nay, nghệ thuật của Fornasetti vẫn là một nhân tố quan trọng trong bối cảnh sôi động của ngành thiết kế nội thất và đồ gia dụng ở Ý.

“Tôi sinh ra trong một gia đình có mắt thẩm mỹ kém nhất, và tôi coi gu thẩm mỹ tuyệt vời là chìa khóa để giải phóng trí tưởng tượng”
– Piero Fornasetti –

Lina Cavalieri: nàng thơ của Fornasetti

Tôi sinh ra trong một gia đình có mắt thẩm mỹ kém nhất, và tôi coi gu thẩm mỹ tuyệt vời là chìa khóa để giải phóng trí tưởng tượng. Ảnh: Fornasetti.

Trong các tác phẩm của Fornasetti, bóng hình người phụ nữ thường hiện hữu. Một trong số đó là nữ ca sỹ opera Lina Cavalieri. Gương mặt thanh thoát tựa nữ thần của bà đã hớp hồn Fornasetti.

Năm 1952, khi đang lật trang tạp chí, ông phát hiện ra tấm ảnh của Lina Cavalieri, người được mệnh danh là “người phụ nữ đẹp nhất thế giới” vào thời điểm ấy. Ông đã bị hớp hồn từ cái nhìn đầu tiên.

Có thể xem Lina Cavalieri là nguyên mẫu thực sự của vẻ đẹp cổ điển, bí ẩn, và vượt thời gian. Bà trở thành là nàng thơ. Và là nỗi ám ảnh. Bà đã trở thành motif tiêu biểu trong các sáng tạo nghệ thuật của Fornasetti.

Bộ đĩa sứ treo tường thuộc series “Tema e Variazioni”. Mỗi chiếc đĩa mang một sắc thái biểu cảm của ca sỹ opera Lina Cavalieri.

Những tác phẩm mang hình ảnh bà thuộc series Tema e Variazioni (Theme and Variation). Đây là loạt tác phẩm nổi tiếng nhất. Nó cũng trở thành biểu tượng sáng tác của Fornasetti. Nàng thơ của ông xuất hiện trên ghế, tủ, bình hoa, nến, thùng đựng dù,… Đặc biệt nhất là bộ 350 chiếc đĩa trang trí. Bằng trí tưởng tượng vô hạn của mình, Fornasetti đã tạo ra hàng trăm sắc thái cho gương mặt bà và kết hợp chúng với các yếu tố siêu thực. Từ đôi mắt u sầu đến đôi môi căng mọng.

Chẳng hạn như Cavalieri có bộ ria mép như Charlie Chaplin. Hoặc đội vương miện. Hay xỏ khuyên lưỡi. Có khi cô nháy mắt. Lúc lại thè lưỡi. Với một con ong trên mũi. Hay ló ra sau một bó hoa đầy màu sắc,… Ngày nay, Tema e Variazioni đã trở thành chủ đề của nhiều cuộc triển lãm bảo tàng hoành tráng trên khắp thế giới. Bộ sưu tập được nhiều người say mê cũng như sưu tầm.

Các tác phẩm nổi tiếng của Fornasetti

Một nhân vật cũng quan trọng không kém trong sự nghiệp của Piero Fornasetti là Gio Ponti. Người đàn ông này là một kiến trúc sư, người thiết kế nội thất, giám tuyển nghệ thuật. Cuộc gặp gỡ với Gio Ponti trong những năm 1940 là một duyên kỳ ngộ trong đời của Fornasetti. Chính Ponti là người đã thúc đẩy Fornasetti phát triển bản năng của mình. Đó là đưa nghệ thuật vào những ngôi nhà.

Chiếc tủ là sự kết hợp giữa kiến trúc và nội thất. Trông vừa hiện đại, vừa cổ đại, mang cả chủ nghĩa duy lý lẫn phong cách Phục Hưng. Nó trở thành một biểu tượng thiết kế sáng chói của nước Ý.

Tác phẩm tiêu biểu của sự hợp tác giữa Fornasetti và Gio Ponti là chiếc tủ Architettura Trumeau. Chiếc tủ được bán đấu giá lên tới 15.000 đô-la Mỹ ở Christie’s vào năm 1998. Đây là một kỷ lục vào thời điểm đó!

Những bức tường của Zodiac Suite được trang trí tinh xảo bằng các cung hoàng đạo. Như đưa người lưu trú vào hành trình khám phám vũ trụ thần thoại. Mà ở đó, quy tắc nghệ thuật duy nhất là hãy để trí tưởng tượng tuôn trào.

Cũng theo lời mời của Ponti, năm 1951, Fornasetti đã cùng thiết kế một tác phẩm khác cũng vô cùng quan trọng trong sự nghiệp của ông. Đó là căn phòng Zodiac Suite. Phòng suite này là một phòng trong con tàu Andrea Doria. Con tàu này vốn là niềm tự hào của hàng hải Ý. Nhưng không may là vào năm 1956, con tàu đã bị nhấn chìm khi va chạm cùng tàu biển Stockholm trước khi đến được điểm cuối hành trình là thành phố New York, Mỹ.

Phong cách của Fornasetti

Sự sống động của màu sắc, độ đậm nhạt của những chú bướm đã tạo nên đặc trưng trong những tác phẩm của Fornasetti.

Ấn tượng rõ nét nhất trong các tác phẩm của Piero Fornasetti là tính kể chuyện. Bất kỳ một chiếc bàn, ghế, tủ,… mà ông thiết kế không đơn thuần là một món đồ nội thất vô tri. Đằng sau các hình ảnh siêu thực về mặt trời, mặt trăng, các lá bài, động vật, các nhân vật thần thoại,… trang trí trên các thiết kế của ông, là những ẩn dụ về cuộc sống và cái đẹp.

“Công chúng cho rằng tôi đang làm điều gì đó vượt ra ngoài trang trí mỹ thuật. Đó có chăng là lời mời vào thế giới tưởng tượng. Để ta ngẫm nghĩ và thoát khỏi những gì đang hiện hữu quanh ta. Những gì quá máy móc và không mang tính người”, Fornasetti từng bộc bạch.

Bàn cà phê của Fornasetti sử dụng ảo giác hình học để tạo ra hiệu ứng thị giác ấn tượng.

Bên cạnh bộ não sáng tạo thiên bẩm, Fornasetti còn là một nhà ứng dụng nghệ thuật đại tài. Trong các tác phẩm của ông có bóng dáng của đa dạng các loại hình nghệ thuật. Từ Neo-baroque, Neo-romantic, cho đến siêu thực, siêu hình,… Chính ông cũng từng tôn vinh sự tìm tòi, nghiên cứu trong việc sáng tạo: “Hãy ngắm tre trong nhiều năm, rồi quên nó đi, bạn sẽ có thể vẽ tre”.

Casa Fornasetti

Barnaba Fornasetti tại Casa Fornasetti. Ảnh: rivistastudio.com.

Ngày nay, trong ngôi nhà của dòng họ Fornasetti – Casa Fornasetti, thuộc khu Città Studi ở phía Đông Bắc Milan vẫn còn lưu giữ những sáng tạo của Piero Fornasetti. Ngôi nhà được cha của Piero Fornasetti mua từ cuối thế kỷ 19 trở thành sân khấu cho trí tưởng tượng của ông. Hiện cơ ngơi do con trai ông là Barnaba chăm sóc và lưu giữ di sản của cha mình sống mãi.

Ảnh: Galati Fourcade và Fantacuzzi Collaboration hợp tác cùng Louis Vuitton.

Bước vào từ sân vườn xanh tươi, khách đi vào một tiền sảnh dẫn đến phòng in của Piero. Nơi này vẫn còn lưu giữ những bản in mà ông làm cho nhiều họa Ý nổi tiếng thời đó. Bên trái là studio cũ của nghệ sỹ, nơi còn đặt chiếc bàn được làm bởi ông và Gio Ponti. Đặc biệt trên lầu là một phòng tắm lát gạch vuông đen, xen kẽ với gạch in gương mặt của Lina Cavalieri với các biểu cảm riêng biệt.

Mới đây, Louis Vuitton ra mắt bộ sưu tập Thu Đông 2021 hợp tác cùng xưởng Fornasetti. Trên trang phục, phụ kiện là những motif cộp mác theo phong cách cổ đại của Fornasetti, bao gồm kiến trúc, ổ và chìa khóa, hình bán thân. Ảnh: Louis Vuitton.

Mặc dù tầm ảnh hưởng của Piero được tìm thấy ở mọi ngóc ngách của ngôi nhà, nhưng Barnaba cũng đã ghi dấu ấn sáng tạo của riêng mình vào đó.

“Trí tưởng tượng, sự bay bổng, và tính sáng tạo luôn khó cưỡng đối với tâm và hồn. Những ai có được những điều này có trách nhiệm lan tỏa nó đến người khác, vì sự bay bổng sẽ sinh ra sự bay bổng.”