Các kiểu trang phục u tối không những gắn liền với hình ảnh của thương hiệu Marc Jacobs, nó còn là xu hướng của các bộ sưu tập trên sàn diễn thời trang mùa Thu Đông 2016 vừa qua. Trong tâm trạng trầm tư của mùa Thu, triển lãm “Gothic to Goth: Romantic Era Fashion & Its Legacy” (tạm dịch: Gothic đến Goth: Thời hoàng kim của chủ nghĩa lãng mạn), sẽ diễn ra tại Bảo Tàng Nghệ Thuật Wadsworth Atheneum, Hartford, Connecticut, sẽ lần đầu tiên khám phá đầy đủ các thời kỳ của chủ nghĩa lãng mạn trong giai đoạn hình thành của lịch sử trang phục. Với Lynne Z. Bassett, nhà lịch sử học về trang phục cổ xưa, ý tưởng tổ chức triển lãm này đã được cô ấp ủ hơn 15 năm.
Một trang phục Gothic của chủ nghĩa lãng mạn thời xưa
Ngoài những mẫu thời trang đương đại, buổi triển lãm tập trung chủ yếu vào việc trưng bày những chiếc váy đầu thế kỷ 19 trong bối cảnh lịch sử về xã hội và nghệ thuật của chủ nghĩa lãng mạn u tối. Đó là thời kỳ ra đời của những tác phẩm văn học thuộc trường phái gothic như Sorrows of Young Werther của Goethe, Frankenstein của Lord Byron và Mary Shelley, cùng những câu chuyện tối tăm của Edgar Allan Poe.
Những chiếc cổ áo thêu kim móc và tay áo phồng xuất hiện trên sàn diễn của Marc Jacobs vừa rồi có thể được truy nguồn từ thời kỳ này. Tự hỏi những gì phân biệt Gothic và Goth, và những gì có thể khuấy động sự hồi sinh của chủ nghĩa lãng mạn những năm 1980 và 2010, chúng tôi đã tìm đến Bassett cho câu trả lời.
Phóng viên (PV): Phong cách Gothic là gì, tại sao nó lại thường bị hiểu lầm ?
Lynne Z. Bassett (LB): Mọi người thường phân vân giữa Gothic và Goth. Gothic là một từ về thiết kế được phát triển từ thời Trung cổ, với những cuộc phục hưng vào những năm đầu thế kỷ 19. Gothic đặc trưng bởi sự thẳng đứng, khác thường, tông màu đất mềm mại, và sự kết hợp của các họa tiết mô phỏng kiến trúc thời Trung cổ như mũi tên, cửa sổ hoa hồng, v.v. Gothic không hề nguy hiểm và đen tối (những ý nghĩ thường gắn với Goth) – thực tế, trường phái này rất ngoan đạo và nhiều màu sắc. Sự liên kết giữa gothic và goth là trí tưởng tượng lãng mạn trong kỷ nguyên của kiến trúc Gothic được đưa đi quá xa – những tòa lâu đài đổ nát bị ma ám, bao phủ bởi dây thường xuân độc – điều đó dẫn tới Goth.
Thiết kế đầm dạ tiệc với những chi tiết Gothic của hãng Marchesa trong mùa Thu Đông 2016
PV: Sự khác biệt giữa Gothic và Goth là gì?
LB: Gothic, có một mối tương quan trực tiếp hơn đến thời trang của thời kỳ Trung cổ và Phục hưng. Trong khi đó, phong cách Goth có rất nhiều loại và có thể có liên kết chặt chẽ với các giai đoạn lịch sử. Thông thường, trường phái này là một sự pha trộn giữa punk với những xu hướng thời trang thế kỷ 18 hoặc 19, chẳng hạn như ren, áo lót, hoặc áo choàng. Trang phục Goth thường mang màu đen. Goth có thể có một sự xuất hiện với mục đích đe dọa (một khía cạnh quan trọng của chủ nghĩa lãng mạn) mà Gothic không hề có.
PV: Tại sao cô nghĩ rằng lý phong cách Gothic và Goth là xu hướng hiện nay?
LB: Chủ nghĩa lãng mạn xuất hiện trong thời trang vào thời kì khủng hoảng kinh tế cũng như văn hóa – vào những năm 1890, 1930, 1970 và bây giờ nó đã trở lại, như một chu kì tuần hoàn, cứ mỗi 40 năm hoặc tương tự như vậy. Chủ nghĩa lãng mạn trở lại khi thế giới đang tồn tại những rối loạn, với thị trường chứng khoán lên xuống thất thường, khủng bố quốc tế, và gần đây là cuộc tranh cử tổng thống đầy tranh cãi. Trong khi đó các nhân vật đặc trưng của Goth/Gothic ảnh hưởng bởi niềm đam mê với ma cà rồng, zombie và các nhân vật siêu nhiên. Các nhà xã hội học đã tìm ra mối liên kết về tâm lý con người sẽ bắt đầu bị ám ảnh với những điều siêu nhiên này khi trong văn hóa tồn tại quá nhiều mối căng thẳng. Đặc biệt là ma cà rồng, một nhân vật thường xuất hiện trong phong cách Gothic, và ma cà rồng chính là nguồn cảm hứng lớn cho các nhà thiết kế thời nay để đi theo phong cách này.
Một thiết kế trong bộ sưu tập Thu Đông 2016 đậm chất Gothic của Marc Jacobs
PV: Những phát hiện nào làm cô vui mừng nhất?
LB: Đã rất nhiều lần khi xem xét bộ sưu tập trong bảo tàng trang phục, tôi đã tìm thấy trang phục từ những năm cuối thập niên 1830 và 1840 trong sắc thái vàng, êm dịu của màu nâu, màu be và ô liu. Tôi đã tự hỏi câu chuyện đằng sau những màu sắc này là gì. Nó rất phổ biến trong nhiều thời kỳ lịch sử khi Gothic và Goth lên ngôi; mỗi người phụ nữ của thời kỳ đó phải sở hữu ít nhất một hoặc hai chiếc đầm mang các màu sắc đó. Cho đến khi tôi nghiên cứu cuốn sách tư vấn kiến trúc của những năm 1830 và 1840, tôi mới hiểu rằng đây là các màu sắc được đề nghị cho các phong cách kiến trúc Gothic Revival. Tông màu đất mềm đã xuất hiện để được thắp sáng bởi ánh sáng vàng vọt của mặt trời đang lặn. Điều này giải thích một cách hoàn hảo tất cả những trang phục. Phụ nữ được diện các trang phục trong màu sắc của lâu đài đổ nát, rêu phủ, thắp sáng bởi ánh hoàng hôn.
PV: Cám ơn cô về cuộc trò chuyện này.
Triển lãm diễn ra từ 05-03 đến ngày 10-07-2016.
Harper’s Bazaar Việt Nam
