Triển lãm nghệ thuật “Văn Tế Thập Loại Chúng Sinh” tập trung một chuỗi tác phẩm. Bao gồm những sáng tác phơi bày quá trình biến chuyển tâm lý đầy mâu thuẫn; mang đậm tư duy nghệ thuật của Phạm Trần Việt Nam từ năm 2011–2017. Anh là một nhân tố tiềm năng thuộc lứa nghệ sỹ trẻ Việt Nam.
Những tác phẩm thách thức khái niệm nghệ thuật đơn thuần
Phạm Trần Việt Nam can đảm thách thức các khuôn khổ của nghệ thuật tạo hình; những khái niệm được giảng dạy tại địa phương, cả về kích cỡ lẫn chất liệu. Nơi mà thực hành vẽ được định nghĩa đơn thuần là việc sử dụng cọ; và màu để thể hiện một ý tưởng nghệ thuật lên mặt phẳng.
Lấy cảm hứng từ tác phẩm văn học cùng tên của đại văn hào Nguyễn Du; “Văn Tế Thập Loại Chúng Sinh” phản ảnh trạng thái uẩn ức của Phạm Trần Việt Nam; về một thế giới bất công mà loài người đang quay cuồng sống-chết. Xuyên suốt các tranh được vẽ trong giai đoạn 2011–2013, hình ảnh quỷ dữ và các thây ma xuất hiện thường xuyên. Đây là những giấc mơ rời rạc, những ám ảnh lặp lại. Hòa sắc và hình mang hơi hướng kỳ bí, chết chóc; nhưng tinh thần và cấu trúc thì có phần bay bổng. Thế giới trong tranh là sự hòa quyện giữa sự sống và cái chết, giữa ngục tù và giải thoát.
Triển lãm nghệ thuật của Phạm Trần Nam Việt tại The Factory
Triển lãm nghệ thuật tiếp cận hội họa độc đáo
Các tác phẩm khổ lớn dài hàng chục mét được Nam vẽ trong giai đoạn 2013–2017; treo lừng lững giữa The Factory mang hơi hướng của nghệ thuật sắp đặt. Giao diện hai chiều (2D) của tác phẩm tranh thông thường nay trở thành ba chiều (3D); thông qua đó hình thành tương tác sâu hơn giữa tác phẩm và nơi sắp đặt nó. Các mảng thủng trên tác phẩm tạo ra bóng đổ ở bề mặt nền phía sau; tùy thuộc vào khoảng cách và ánh sáng tại không gian.
Trong loạt tranh mới này, anh thử nghiệm cách tiếp cận hội họa theo cách hoàn toàn khác. Nam sử dụng các ngón tay hoặc tăm bông để bôi vẽ thay vì cọ hoặc bảng pha màu; đục thủng thay cho bôi xóa; chùi quệt đi thay vì vẽ màu trắng; cắt toàn bộ tranh cũ được vẽ từ năm 2005 trở đi để dán và thêu chúng trên nền một tấm toan mới.
Tất cả những thực hành này diễn ra cần mẫn trong suốt từ năm 2013 – 2017, như một con mối vô thức gặm nhấm cuộn toan, bắt đầu từ góc và lan ra đến ngọn. Các ám ảnh vẫn hiện diện nhưng trừu tượng hơn, bởi tâm lý nghệ sĩ đang trải qua giai đoạn dằn vặt âm thầm chứ không còn cuồng nộ. Thực tế, tác phẩm chỉ dừng lại khi tấm toan không thể dài hơn được nữa; mặc dù ý tưởng vẫn luôn tiếp tục đâm chồi trong tâm thức người nghệ sĩ.
Trái ngược với hiệu ứng áp chế của những bức tranh ngoại cỡ, Phạm Trần Việt Nam lại không muốn đưa vào tác phẩm những ý tưởng vĩ mô như cách anh thường làm trước kia. Việc sáng tác, hay vẽ; đối với anh là những cảm xúc ào ạt tuôn ra tự nhiên và dai dẳng như hơi thở; xuất phát từ những trăn trở về xã hội và những điều trần ai trước mắt. Việc tái cấu trúc các bức tranh cũ và mang cho chúng một sức sống mới không chỉ nhằm phục vụ một ý tưởng; mà đó là nỗ lực chữa lành và hàn gắn nội tâm của chính người nghệ sĩ.
Người xem có thể nhận thấy ở toàn bộ triển lãm một sự vận chuyển âm ỉ từ cái chết, sự hủy diệt đến kỳ vọng to lớn về sự trở lại, sự hồi sinh. Phần nào đó, tác phẩm của Phạm Trần Việt Nam chia sẻ chung tâm thế với bài Văn Tế của Nguyễn Du, khi ông sử dụng văn chiêu hồn nhằm hướng con người đi vào con đường từ bi lương thiện, để thoát khỏi cảnh tai ương khổ ải của kiếp nhân quả luân hồi.
Thông tin thêm:
Triển lãm đang diễn ra tại The Factory đến hết ngày 13–7–2018. Bài viết và cuộc phỏng vấn với nghệ sĩ Phạm Trần Việt Nam của Trần Lương sẽ được in đầy đủ trong vựng tập, dự kiến ra mắt vào tháng 6/2018.
>>> Xem thêm: Phòng tranh CT Gallery giới thiệu bộ sưu tập tranh mới lạ của nghệ sĩ Việt Nam
Harper’s Bazaar Việt Nam
