Năm 1958, Sherman Adams là chánh văn phòng của tổng thống Dwight D. Eisenhower. Đây là một trong những chính trị gia quyền lực bậc nhất Washington đương thời. Sự nghiệp chính trị của Adams đột ngột chấm dứt, vì nhận một món quà từ ông trùm dệt may đang bị điều tra. Món quà nghe có vẻ vô thưởng vô phạt: một chiếc áo bằng len vicuña. Nhưng áo chế tác từ len vicuña có giá trị hơn cả một gia tài. Adams từ chức. Vụ việc được gọi là Vụ bê bối áo khoác vicuña.
Áo len vicuna trong bộ sưu tập Ermenegildo Zegna Thu Đông 2014. Ảnh: Imaxtree
Ngày nay, chất liệu len siêu ấm nhưng siêu mỏng nhẹ, mềm mượt này là đỉnh của thời trang cao cấp. Mỗi năm, Loro Piana, nhà cung cấp vicuña chủ yếu cho thế giới, chỉ sản xuất từ năm đến bảy tấn sợi vicuña thô. Kiton, nhà may đo cao cấp của Ý, chỉ sản xuất 100 thiết kế vicuña. Một chiếc áo thể thao vicuña có giá từ 21.000 đô-la Mỹ trở lên. Trong khi một bộ suit vicuña may đo có giá từ 40.000 đô-la Mỹ. Ermenegildo Zegna cũng chỉ chế tác tối đa 30 thiết kế từ chất liệu này mỗi năm.
Một thiết kế khác từ len vicuna của Ermenegildo Zegna Thu Đông 2014. Cả một bộ sưu tập đồ sộ chỉ có một vài thiết kế từ len vicuna, minh chứng cho độ quý hiểm của chất liệu này. Ảnh: Imaxtree
Len Vicuna là gì?
Len vicuña được tạo ra từ bộ lông Vicuña, loài lạc đà không bướu, cao tối đa 80cm, nặng khoảng 45kg. Ngày nay, để gặp Vicuña, bạn phải đi về Nam Mỹ. Sâu trong dãy núi Andes, ở độ cao hơn 4.000 mét so với mực nước biển, lạc đà Vicuña chủ yếu tập trung ở Peru và phía Bắc Argentina.
Lạc đà Vicuña chỉ sinh sống ở dãy Andes, Nam Mỹ. Ảnh: Shutterstock
Bộ lông của Vicuña là sự kỳ diệu của tạo hóa. Chúng nhẹ và mịn một cách bất thường, nhưng đủ giữ ấm cho động vật ở độ cao khiến mọi thứ đóng băng. Vào thế kỷ 13, dưới thời đế chế Inca, len vicuñas là chất liệu dành cho hoàng tộc. Với các dân tộc bản địa, xén lông Vicuñas là một nghi thức thiêng liêng.
Những đàn Vicuña được tập hợp và xén lông theo nghi thức mang tên Chaku, rồi thả ra sau đó. Không một ai dám giết thịt Vicuña. Trong nhiều thế kỷ, bộ lông cực phẩm này đẩy Vicuña đến bờ vực tuyệt chủng. Thế kỷ 16, địa cầu có khoảng 2 triệu cá thể lạc đà Vicuña, đến những năm 1990, con số ấy chỉ còn là 10.000. Chính phủ Peru đã lập khu bảo tồn và cấm xuất khẩu len vicuña dưới mọi hình thức. Đến năm 1994, nhà chức trách đã đồng ý để ba công ty Loro Piana, Agnona và Incalpaca TPX khai thác và kinh doanh sợi vicuña.
Áo cổ lọ từ len vicuña của Loro Piana. Loro Piana đồng thời là đại diện tiêu biểu cho trường phái “quiet luxury” của giới siêu giàu. Ảnh: Loro Piana
>>> TÌM HIỂU: XU HƯỚNG QUIET LUXURY: THỜI TRANG CAO CẤP KHÔNG CẦN LOGO ĐỂ PHÔ TRƯƠNG THANH THẾ
Chất liệu mịn, quý hiếm, đắt đỏ nhất thế giới
Len vicuña quý và hiếm, đẩy giá thành chất liệu này lên cao ngất ngưởng.
Sản lượng len vicuña rất ít ỏi. Mỗi ba năm, một con Vicuña chỉ cung cấp 200gram sợi vải. Sau khi xén lông, chúng sẽ được thả về tự nhiên mà không có bất kỳ tổn hại nào.
Để bảo tồn và phát triển bền vững, trong cả vòng đời, Vicuña chỉ được xén lông tối đa 5 lần. Để may một chiếc áo, người ta cần trung bình 35 con Vicuña. Đó là chưa kể, lông Vicuña rất ngắn và mảnh, khó kéo sợi.
Chế biến lông Vicuña sau khi xén. Ảnh: Bruna Rotunno, courtesy of Loro Piana
>>> XEM THÊM: GIẢI MÃ NGUYÊN DO ĐẰNG SAU GIÁ THÀNH CỰC KỲ ĐẮT ĐỎ CỦA LEN CASHMERE
Mỗi sợi vải vicuña có độ dày khoảng 12 micron, tức là 12 phần ngàn của milimet. Đây là độ mịn không tưởng. Hơn nữa, chúng cũng có khả năng lồng vào nhau do có vảy. Đặc tính này giúp len vicuña có thể giữ nhiệt và không khí nhờ mật độ sợi lớn.
Cấu trúc đặc biệt này đưa len vicuña trở thành một ngôi đền thiêng trong địa hạt thời trang cao cấp và giới thượng lưu. Quý hiếm và đắt tiền, nhưng kể cả khi có tiền, bạn cũng chưa chắc mua được len vicuña. Chất liệu này biểu trưng cho địa vị, tài sản của một cá nhân.
“Các quý ngài tìm đến Kiton và hỏi liệu chúng tôi có chất liệu vicuña hay không? Họ đều là những người có gu thẩm mỹ cao và luôn biết mình muốn gì”, Antonio Paone, Giám đốc Kiton Hoa Kỳ chia sẻ. Với thời trang nữ, vicuña ứng dụng nhiều trong khăn choàng, áo khoác dài hay áo sweater.
Chứng nhận chất liệu trên một thiết kế may đo cao cấp của Kiton. Ảnh: Kiton
>>> ĐỌC THÊM: VÌ SAO BỘ SUIT CỦA THƯƠNG HIỆU KITON ĐÁNG GIÁ HƠN HAI TRĂM TRIỆU?
Sắc màu chủ đạo của len vicuña
Lạc đà Vicuña trong tự nhiên có bộ lông hai màu, beige và trắng. Trong thời trang, len vicuña mang hai màu sắc chủ đạo: beige và xanh navy. Beige là sắc màu nguyên bản của bộ lông Vicuña. Thông thường, các thương hiệu đều muốn lưu giữ vẻ đẹp nguyên bản của bộ lông Vicuña trên vải.
Zegna đã nghiên cứu kỹ thuật nhuộm màu vicuña và thành công. Kiton, thương hiệu may đo cao cấp, thành công phát minh len vicuña có sọc hoặc vân xương cá tại xưởng Carlo Barbera (Ý) của mình. Loro Piana còn mang đến chất liệu len vicuña chống thấm nước.
Hai sắc màu phổ biến của len vicuna: beige và xanh dương. Ảnh: Loro Piana
Bảo tồn lạc đà Vicuña cho tương lai
Những nỗ lực phát triển và bảo vệ lạc đà Vicuña đang được nhiều thương hiệu và chính phủ quan tâm. Chính phủ Peru, Bolivia, Chile và Argentina đã cùng ký vào Công ước Bảo tồn và Quản lý Vicuña. Giới cầm quyền nhận ra rằng, biện pháp kinh tế và hiệu quả nhất để bảo tồn Vicuña là giữ chúng trong điều kiện hoang dã. Ngày nay, Vicuña được chính phủ bảo hộ. Cộng đồng địa phương chỉ được phép xén lông và mua bán sợi vải vicuña.
Len vicuna là biểu trưng của giới thượng lưu. Ảnh: Loro Piana
Ermenegildo Zegna, thông qua dự án mang tên Vicuña, phát triển hệ thống nước sạch cho cộng đồng Picotaini, Peru. Ở độ cao trên dãy Andes, nước không chỉ giúp ích cho cư dân chăn nuôi bản địa, mà còn cải thiện khả năng sống sót và sinh sản tự nhiên của Vicuña. Loro Piana, thương hiệu nắm trong tay mọi nguồn cung nguyên liệu thô quý nhất thế giới, thành lập Khu bảo tồn tư nhân Dr. Franca Loro Piana tại Pampa Galeras (Ayacucho-Peru).
Suit từ len vicuna của Kiton. Ảnh: Kiton
Kết quả là, quần thế lạc đà Vicuña từ chỗ tuyệt chủng đang phục hồi mạnh mẽ. Tất cả minh chứng rằng thời trang thúc đẩy tính bền vững và bảo tồn môi trường, cũng như động vật hoang dã.
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
