Thán phục sự quyết tâm của nhân vật Asuka – cô gái sinh ra trong gia đình có truyền thống làm món bánh wagashi ở Nhật, tôi cũng dần mê mẩn trước màu sắc và dáng vẻ hài hòa của món bánh ngọt này. Là tên gọi chung của hàng trăm món bánh khác nhau, hầu hết nguyên liệu chính của wasaghi là bột nếp, nhân đậu đỏ, tảo biển, đường mía… Có lẽ do thành phần chủ yếu từ thực vật nên hương vị của wagashi thường thơm mát, thích hợp để dùng cùng trà xanh trong các buổi tiệc trà đạo.
Ý nghĩa văn hóa của wagashi
Mỗi mùa, wagashi lại có những hương vị và hình dạng riêng biệt thể hiện cho các thời khắc khác nhau của năm. Chẳng hạn, bánh hanabiramochi thường dùng để thưởng thức vào dịp năm mới. Sự khéo léo của của người thợ làm bánh thể hiện ở phần nhân đỏ hồng ẩn hiện dưới lớp vỏ trắng mỏng, tượng trưng cho sắc hoa mơ Nhật Bản nở rộ vào mùa xuân.
Hanabiramochi tượng trưng cho cánh hoa mùa xuân.
Hoặc vị thanh mát của thạch, ngọt dịu của đậu đỏ trong món mizu yokan có thể giúp bạn quên đi những cơn nóng mùa hè như đổ lửa.
Mizu yokan là món thạch làm từ đậu đỏ, dùng lạnh.
Tôi đặc biệt yêu thích bánh hishi mochi dành riêng cho lễ hội búp bê Hina Matsuri của các bé gái vào mùng ba tháng Ba. Đó là chiếc bánh gạo nếp, gồm ba lớp, mỗi lớp một màu, được cắt thành hình thoi và đặt chồng lên nhau như hình viên kim cương. Trông đơn giản là thế nhưng màu sắc của từng lớp bánh, từ hồng, trắng đến xanh lá, đại diện cho ba mùa trong năm: xuân (nguồn năng lượng), đông (sự tinh khiết) và hè (sự sinh sôi nảy nở). Hầu như không bao giờ thấy sắc vàng, biểu tượng của mùa thu, xuất hiện trong hishi mochi.
Dường như thông điệp “không có mùa thu tàn úa” trong cuộc đời người thiếu nữ ngầm được gửi gắm trong từng chiếc bánh. Bên cạnh đó, hình dáng kim cương của chiếc bánh còn như lời cầu chúc về một cuộc sống trường thọ và sung túc gửi đến người thưởng thức.
Hishi mochi là món bánh truyền thống trong ngày lễ Hina Matsuri.
Sự trải nghiệm của năm giác quan
Người Nhật quan niệm khi thưởng thức wagashi, bạn phải dùng đến cả năm giác quan mới cảm nhận hết sự thanh khiết và tinh túy của chiếc bánh.
Thị giác: Được lấy cảm hứng từ vẻ đẹp súc tích mà ý vị mênh mang của những áng thơ văn, tranh vẽ hay họa tiết Nhật Bản, hình dáng và màu sắc của từng chiếc bánh là một bức tranh tuyệt đẹp về thiên nhiên xứ sở phù tang.
Vị giác: Qua từng miếng bánh, người dùng có thể cảm nhận trọn vẹn hương vị đặc trưng, tươi mới, béo bùi của các loại đậu và ngũ cốc bổ dưỡng.
Xúc giác: Mỗi loại wagashi tạo nên sự mềm mại, ẩm ướt hoặc giòn tan khác nhau khi cầm trên tay, khi cắt bánh mời khách hoặc khi thưởng thức.
Khứu giác: Các nguyên liệu tự nhiên góp phần tạo cho wagashi mùi thơm thoang thoảng, ngọt lành mà không làm mất đi nét thi vị của thức uống đi kèm.
Thính giác: Nếu am hiểu tiếng Nhật, có lẽ vừa ăn, bạn sẽ vừa tấm tắc sao người xưa có thể nghĩ ra những cái tên trang nhã, đầy chất thơ như thế cho từng loại wagashi. Những tên gọi nên thơ đó có thể được trích ra từ các bài thơ kinh điển hoặc gợi mở về một mùa nào đó trong năm.
Mỗi khi nghe đến cái tên wagashi, lúc nào trong tôi cũng tràn ngập sự thanh tĩnh và bình yên. Tôi ao ước được một lần ngồi giữa vườn nhà của người bản xứ nào đó, nhấm nháp wagashi cùng một cốc trà xanh nóng, thả mình theo sự biến chuyển khôn lường của đất trời và thời gian.
Harper’s Bazaar Việt Nam
