Hồ muối lớn ở Utah, Mỹ có màu tím mơ màng. Ý nghĩa của màu tím đối với bạn là gì? Ảnh: Fred Wasmer
Một thuyết giả thuyết của NASA cho rằng Trái đất hơn hàng tỉ năm trước vốn có màu tím chứ không phải màu xanh. Lúc đó sinh vật đa bào chưa xuất hiện, chỉ có các sinh vật đơn bào tạo ra một màu tím khổng lồ có thể nhìn thấy từ không gian. Phải gọi Trấi đất là Địa cầu tím chứ không phải Địa cầu xanh.
Sau đó rất lâu, chất diệp lục mới xuất hiện và dần đánh bại các thực thể màu tím, tái sản xuất oxy vào không khí, tạo ra môi trường màu mỡ cho sự sống. Ngày nay, các sinh vật màu tím chỉ còn tập trung ở những khu vực có nồng độ muối rất cao như Biển Chết ở Trung Đông hay Hồ Muối Lớn ở Utah, Hoa Kỳ.
Ý nghĩa của màu tím, màu của hoàng gia và giới thượng lưu
Một cảnh phim The Crown tái hiện bộ đầm tím của công nương Diana
Bất kì màu nào nằm giữa màu đỏ và màu xanh dương thì được gọi là màu tím. Sắc tím gần với màu đỏ được gọi là purple. Màu tím gần với xanh dương nhất gọi là indigo (chàm). Giữa đó là lilac, lavender, plum, iris, violet, orchid… đều là những sắc tím lấy tên từ những bông hoa.
Tuy nhiên trong tự nhiên, tím là màu ít xuất hiện nhất. Đây cũng là gam màu đầu tiên được con người phát minh ra màu nhuộm tổng hợp (nhân tạo).
Thời cổ xưa, màu tím cũng giống như màu cam, cực kỳ đắt đỏ do kỹ thuật nhuộm còn sơ khai. Người ta chỉ có thể tạo ra màu tím từ chiết xuất vỏ của một số loài động vật có vỏ sống ở Địa Trung Hải.
Trong khi màu cam được ưa chuộng trên các sân khấu ca kịch thì màu tím lại được hoàng gia đặc biệt lựa chọn. Những người cai trị Đế chế Byzantine và Thánh chế La Mã, các thẩm phán và giám mục Công giáo La Mã đều mặc màu tím trong các sự kiện long trọng. Các thiên hoàng và tầng lớp quý tộc Nhật Bản cũng ưa chuộng màu tím.
Chiếc áo choàng màu tím đại diện cho địa vị cấp cao của các tu sỹ
Kỹ thuật nhuộm chỉ thật sự chuyển mình vào năm 1856. Lúc này tại London, chàng sinh viên hóa học 18 tuổi William Henry Perkin được giao một bài tập về nhà. Đó là tìm cách rẻ nhất để tạo ra quinine, một hợp chất dùng để trị bệnh sốt rét. Chất này phải được chiết xuất từ vỏ các loại cây ngoại lai nên rất khó bào chế. Vì thế, Perkin quyết định dùng nhựa than với cùng công thức hóa học, đây là chất bùn thải ra từ bóng đèn bằng khí ga thời Victoria.
Cuối quá trình bào chế, thay vì tạo ra chất quinine không màu, thì Perkin lại tạo ra một chất lỏng đen đặc. Khi Perkin cố rửa ống nghiệm, chất lỏng này đã thấm vào một tấm vải và nhuộm nó thành một màu sắc tuyệt đẹp mà sau này người ta gọi nó là màu tím hoa cà – mauve.
Perkin quyết định bỏ học để mở xưởng nhuộm. Suốt mười mấy năm sau đó, màu mauve của Perkin rất được các đấng phu nhân và quý cô yêu thích khắp châu Âu.
Mảnh vải lụa đầu tiên được Perkin nhuộm màu mauve vào năm 1856. Nguồn hiện vật: William J. Matheson thuộc Viện Smithsonian, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Hoa kỳ.
Vai trò của màu tím trong chính trị xã hội
Đến những năm 1960-1970, màu tím dẫn đầu cho xu hướng phản văn hóa, ảo giác. Jimi Hendrix đã miêu tả làn sóng văn hóa này trong ca khúc Purple Haze năm 1967. Màu tím một lần nữa xuất hiện trong ca khúc bất hủ Purple Rain năm 1984 của danh ca Prince.
Vào ngày 2-9-1989, tại Cape Town, Nam Phi đã diễn ra cuộc biểu tình chống chế độ phân biệt chủng tộc apartheid. Cuộc biểu tình này được đặt tên là “Purple Rain Protest”, với ngụ ý chống lại lực lượng cảnh sát dùng vòi rồng xịt nước nhuộm màu tím vào hàng ngàn người biểu tình.
Cảnh sát phun nước tím với mục đích nhận dạng người biểu tình để bắt giữ họ. Ảnh: wikipedia
Nếu như quốc kỳ của 53% quốc gia trên thế giới đều chứa màu xanh dương, và màu xanh này chiếm diện tích rất lớn thì màu tím chỉ chiếm một diện tích rất nhỏ trên lá cờ của 2-3 quốc gia. Cụ thể là Tây Ban Nha, Cộng hòa Dominic và Nicaragua.
Biểu tượng sư tử màu tím trên cờ Tây Ban Nha.
Biểu tượng vẹt màu tím trên cờ Dominic.
Tím là một màu sắc thường thấy trong các bộ máy chính quyền nơi có nhiều đảng phái. Chẳng hạn ở Mỹ, tím biểu tượng cho sự kết hợp giữa màu đỏ của Đảng Cộng Hòa và màu xanh dương của Đảng Dân Chủ, hay còn gọi là màu “lưỡng đảng”.
Vào năm 2016, bà Hillary Clinton đã mặc bộ vest màu xám của Ralph Lauren với phần cổ áo màu tím khi đọc bài phát biểu nhượng bộ cho sự ra đời của lưỡng đảng. Vào ngày cuối cùng của Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng 19-1-2021, tân Đệ nhất phu nhân Jill Biden đã xuất hiện tại thủ đô trong một chiếc áo choàng màu tím nằm trong bộ sưu tập Thu Đông 2021 của nhà thiết kế Jonathan Cohen, với ngụ ý “thống nhất”.
Bà Hillary Clinton mặc áo vest có cổ màu tím, áo trong cũng màu tím.
>>> Bạn có thể quan tâm: VÌ SAO CÁC CHÍNH TRỊ GIA ĐỒNG LOẠT DIỆN MÀU TÍM TẠI LỄ NHẬM CHỨC CỦA TỔNG THỐNG MỸ BIDEN?
Màu tím giúp con người tìm thấy bình yên
Vài năm trở lại đây, màu hồng bắt đầu nhường chỗ cho màu lilac và lavender trong trang trí nội thất. Đến năm 2020, màu tím nhạt Millennial Purple đã trở thành xu hướng nổi bật.
Màu tím có ý nghĩa gì? Theo các chuyên gia tâm lý, màu tím lavender và lilac có tác dụng chữa lành và tạo ra môi trường êm dịu cho những người hay lo lắng, phiền muộn. Màu tím giúp chúng ta bình tĩnh, lạc quan và tin tưởng vào cuộc sống. Việc thế giới phải cách ly dài hạn trong năm 2020 đã khiến xu hướng trang trí nội thất lấy tông Millennial Purple lên ngôi.
Màu tím nhạt được ưa chuộng trong trang trí nội thất
Sang năm 2021, một trong những màu xu hướng được Pantone công bố là Amethyst Orchid. Đây là màu tím tươi sáng thích hợp vào mùa xuân. Màu tím này cũng từng thống trị vào năm 2015 – 2016.
Các mẫu thiết kế của Zimmerman, Tadashi Shoji và Jonathan Saunders vào năm 2016.
Bộ sưu tập Haute Couture của Valentino mùa Xuân Hè 2021
Tím là một màu hiếm, nên có ý nghĩa khá linh thiêng trong tín ngưỡng và tôn giáo, được xem là con mắt thứ 3 của con người. Vì là sự kết hợp giữa hai màu sắc nóng nhất (đỏ) và lạnh nhất (xanh dương) nên tím vừa có tính ấm vừa có tính mát. Đối với thời trang và nội thất, sử dụng màu tím vừa phải sẽ đem lại sự sáng tạo và tươi mới, nếu dùng màu quá đậm có thể khiến tâm trạng ủ rũ, nặng nề. Đá quý mang sắc tím cũng sẽ đem lại sự thanh tịnh cho tâm hồn bạn.
Do đó, nếu xung quanh bạn quá khan hiếm màu tím thì đừng quên sắm sửa cho mình một vài trang phục hoặc phụ kiện có màu này. Một gợi ý cho bạn là sắm đôi giày lười màu violet của Tod’s – thương hiệu đồ da cao cấp của Ý. Mới đây nam diễn viên Tiêu Chiến được mời làm người phát ngôn toàn cầu cho hãng khiến dòng giày này nhanh chóng cháy hàng trên toàn thế giới.
Đôi giày lười với chất liệu da bền vững của Tod’s.
Hy vọng các thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ về ý nghĩa của màu tím trong lịch sử cuộc sống cũng như thời trang.
>>> Xem thêm: MÀU HỒNG VÀ HÀNH TRÌNH THOÁT KHỎI “BÓNG MA” GIỚI TÍNH
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
